Thạc sĩ trông quán cà phê, phụ xe...

Cầm tấm bằng thạc sĩ, nhiều bạn trẻ vẫn vỡ mộng ngay trước cửa xin việc. Không ít người giấu bằng để làm công nhân, quản lý quán cà phê, phụ xe mưu sinh. Thực trạng thạc sĩ thất nghiệp cao không khác gì cử nhân ra trường.

“Gác” bằng thạc sĩ, làm thuê

Gần 2 năm tốt nghiệp thạc sĩ loại giỏi ngành Sinh thái học (ĐH Sư phạm Đà Nẵng), Nguyễn Hữu C. (27 tuổi, quê Đắk Lắk) cố bám trụ Đà Nẵng xin việc nhưng bất thành. Gửi hồ sơ hàng loạt các sở ban ngành trong những đợt tuyển dụng, C. không hiểu sao hồ sơ vẫn bị loại.

“Tôi gửi đến vài chục hồ sơ rồi. Có nơi cũng hẹn phỏng vấn, thi tuyển. Nhưng đều thất bại”, C. ngán ngẩm. Công việc không ổn định, C. tranh thủ làm thêm đủ nghề. Lúc quản lý quán cà phê, khi đi gia sư thu nhập trên dưới 2 triệu đồng/ tháng để trang trải cuộc sống.

Gặp C. trong lần đến thăm nhà bạn thạc sĩ cùng cảnh thất nghiệp Phan Thị Trang Nhung (quận Sơn Trà, Đà Nẵng) - người vừa được Trưởng ban Nội chính T.Ư Nguyễn Bá Thanh bút phê hồ sơ xin việc (Tiền Phong đã phản ánh), C. bộc bạch: Nhiều bạn cùng lớp, cùng khóa thạc sĩ ra trường thất nghiệp nhan nhản. Nhiều khi xin việc trái ngành, tủi quá phải giấu bằng thạc sĩ đi. Nếu biết trước học rồi mà khó xin việc đến thế, chắc mình không đăng ký học lên thạc sĩ. Tốn tiền lại khó xin việc.

Trở thành thạc sĩ gần 3 năm nay, T. chưa thể xin được việc. Ảnh: N.H

Là Thạc sĩ Lý luận văn học (ĐH Sư phạm Huế) từ giữa năm 2010 đến nay, gõ cửa hết các cơ quan, Vũ Thị T. (28 tuổi, Sơn Trà, Đà Nẵng) cũng không thể kiếm việc làm ổn định tại các cơ quan nhà nước. Lấy chồng, có con, thạc sĩ T. đành an phận ở nhà nội trợ, chăm sóc gia đình.

T. kể: Nguyện vọng mình muốn dạy học, nhưng ở các đợt tuyển giáo viên, Sở GD&ĐT Đà Nẵng lại chỉ nhận người có bằng ĐH chính quy công lập. Các trường hợp tốt nghiệp ĐH dân lập có bằng thạc sĩ cũng đều bị loại. Xin dạy ở trường THPT tư thục trên địa bàn, trường này trả lời thẳng “không tuyển thạc sĩ vì sợ nhảy việc”.

Tháng 8/2013, T. đăng ký tình nguyện làm giáo viên hệ tiểu học trong đợt tuyển dụng công chức, viên chức của Đà Nẵng nhưng vẫn bị loại từ vòng xét duyệt hồ sơ. “Ngành giáo dục kêu thiếu giáo viên, đặc biệt bậc tiểu học, tuy nhiêu rất nhiều hồ sơ thạc sĩ bị loại, thay vào đó lại nhận cử nhân”, T. nói.

Cùng hoàn cảnh, bạn Nguyễn Thị S. (28 tuổi) cũng gác tấm bằng thạc sĩ gần 3 năm nay để làm thêm các công việc thời vụ. Năm 2008, S. tốt nghiệp loại khá ngành Ngữ văn (ĐH Dân lập Phú Xuân). Cầm tấm bằng dân lập, gõ cửa đủ cơ quan, S. chỉ nhận được cái lắc đầu.

Làm công việc phụ bán tạp hóa cho người thân ở Huế, S. đăng ký học lớp cao học Lý luận văn học (ĐH Sư phạm Đà Nẵng). Năm 2010, S. nhận bằng thạc sĩ, nhưng cánh cửa xin việc vẫn không hé thêm chút nào. Lăn lộn khắp Huế, Ninh Bình, Hà Nam, lên tận các tỉnh Tây Nguyên đệ đơn xin việc, S. vẫn thất nghiệp dài.

Loại thạc sĩ, chọn cử nhân(?)

Bảo vệ luận văn thạc sĩ ngành Sử thế giới (ĐH Khoa học Huế) với tấm bằng đỏ, 2 năm nay anh Nguyễn C. (quê Nghi Xuân, Hà Tĩnh) lận đận xin việc. Gia cảnh khó khăn, C. là thành viên duy nhất trong gia đình 8 người con được bước vào giảng đường đại học. Tốt nghiệp ngành Lịch sử (ĐH Phú Xuân-Huế), Nguyễn C. xin tạm làm chân bảo vệ ở một khách sạn Huế.

Tranh thủ thời gian rảnh, C. ôn luyện và thi đỗ cao học. “Ngày đỗ cao học cả gia đình tôi vui lắm. Ai cũng biết học lên tốn tiền bạc nhưng nhìn cả nhà vất vả vì thiếu học, mọi người đều quyết tâm tạo điều kiện cho tôi”. Toàn bộ học phí, C. được “tiếp ứng” từ lương xuất khẩu lao động của người em gửi về. Hơn 2 năm học tập, C. không làm gia đình thất vọng khi tốt nghiệp với tấm bằng đỏ cùng thành tích ít ai có được.

Thế nhưng hành trình xin việc càng thêm khắc nghiệt ngay khi cầm trên tay tấm bằng cao học. Hơn 2 năm trời, chàng thạc sĩ trẻ hết ra Ninh Bình, lại ngược vào Huế, Đà Nẵng, vào tận Bình Dương, Lâm Đồng... C. kể: Cùng chỉ tiêu tuyển dụng nhưng mỗi nơi mỗi khác. Ở đâu, họ cũng khen hồ sơ “đẹp”. Nhưng chẳng thấy kết quả. Nhớ nhất lần C. nộp hồ sơ tuyển dụng vào ngành Sử một trường CĐ Sư phạm ở Đà Lạt.

Trường này có 2-3 giáo viên chuyên ngành Sử chuẩn bị nghỉ hưu nên cần tuyển thêm giảng viên mới. Hồ sơ của C. được cán bộ tiếp nhận của trường đánh giá cao, và hứa hẹn nhiều điều. Chờ kết quả, nhưng bặt âm vô tín, C. điện hỏi mới hay, trường này tuyển dụng giáo viên rồi. Điều lạ, thay vì chọn hồ sơ thạc sĩ, họ lại nhận một cử nhân.

“Có nơi như Lâm Đồng, tôi nộp hồ sơ tuyển dụng, họ loại vì bảo ưu tiên người trong tỉnh trước. Thực tế danh sách trúng tuyển công bố sau đó lại chủ yếu là người ngoài tỉnh. Còn nhiều điều bất thường trong cách tuyển dụng hiện nay”, C. nói thêm. Chán nản, C. làm phụ xe tải, bốc vác thuê, mưu sinh bằng loạt công việc trái nghề để kiếm thêm thu nhập.

Ngày càng nhiều ứng viên thạc sĩ

Chiều 26/9, thầy Đặng Thanh, Trưởng phòng Tổ chức (Sở GD&ĐT Đà Nẵng), cho hay, những năm gần đây hồ sơ xét tuyển, thi tuyển cán bộ công chức ngày càng nhiều ứng viên trình độ thạc sĩ, tiến sĩ. Quy trình tuyển dụng, Sở theo quy định chung.

Điểm sơ tuyển, thi đều công khai trên mạng trước 10 ngày khi trình Sở Nội vụ quyết định. Về trường hợp Ths. Phan Thị Trang Nhung 3 lần dự thi tuyển Sở GD&ĐT Đà Nẵng bất thành, thầy Thanh lý giải: Sở căn cứ bảng điểm, xét duyệt điểm từ trên cao xuống.

Năm 2010-2011, Nhung đứng thứ 9, năm học 2011-2012 đứng thứ 41 và năm 2013 đứng thứ 13. Trong khi bình quân các năm giáo viên ngành Văn chỉ 1-3 chỉ tiêu. Cụ thể năm 2013, chỉ có 1 chỉ tiêu Văn, ngoài ứng viên thạc sĩ có 4 người tốt nghiệp ĐH xuất sắc và gần 20 ứng viên tốt nghiệp ĐH loại giỏi.