Shisha xâm nhập học đường

Shisha và thuốc lá điện tử rất nguy hại đang được nhiều bạn trẻ yêu thích và mang cả vào trường học ngày càng nhiều.

Nhiều người lầm tưởng shisha và thuốc lá điện tử không độc hại, tuy nhiên, các nghiên cứu mới nhất cho thấy lượng nicotine trong 2 loại thuốc này cao hơn nhiều lần so với thuốc lá thông thường.

Gục trên lớp vì shisha

Thông tin về 17 học sinh lớp 7 ở Quảng Nam “phê” shisha trong lớp học mới đây đã khiến các bậc phụ huynh không khỏi giật mình lo ngại. Những học sinh này có biểu hiện ngủ gật, lờ đờ ngay tại lớp sau khi sử dụng thuốc lá điện tử, shisha. Các em cho biết đã mua số thuốc này bằng cách đặt hàng qua mạng xã hội, sau đó người bán đến giao hàng ngay cổng trường.

Thử tìm hiểu về loại thuốc này tại một quán cà phê trên phố Quang Trung (quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội), chúng tôi nhận thấy rất nhiều bạn trẻ bày tỏ sự thích thú khi hít shisha và thoải mái nhả khói vào mặt nhau. Tại các điểm công cộng hay quán cà phê, karaoke..., sản phẩm này cũng được sử dụng thoải mái, nhất là giới trẻ. Nhiều thanh niên cho rằng shisha hay thuốc lá điện tử chủ yếu là ướp hương các loại tinh dầu trái cây nên không có hại như thuốc lá bình thường.

Shisha xâm nhập học đường - 1

Thuốc lá điện tử và shisha được rao bán nhan nhản trên mạng internet với khẳng định không độc hại cho người sử dụng

Anh Vũ Tuấn M., một người kinh doanh mặt hàng này tại Hà Nội, cho biết shisha và thuốc lá điện tử được nhiều bạn trẻ sử dụng do tò mò và cũng là một cách để thể hiện bản thân. Những điếu thuốc điện tử hoạt động bằng cách đun nóng một loại chất lỏng đặc biệt mang hương thơm của các loại hoa quả thành hơi để có thể hít vào, giống như hút thuốc lá thông thường. Còn shisha điện tử chạy bằng pin, bên trong có chứa tinh dầu, nicotine được hòa tan trong dung dịch nước. Khi gặp nhiệt độ cao sẽ tạo thành khói trắng.

Theo bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá - Bộ Y tế, trên thị trường Việt Nam lại xuất hiện một số sản phẩm mới như shisha, Vape, thuốc lá điện tử và được quảng bá mạnh mẽ trên internet về sự hấp dẫn và sành điệu khi sử dụng. Thậm chí các sản phẩm này còn được quảng cáo là có tác dụng cai nghiện thuốc lá truyền thống và không có tác hại như thuốc lá, không gây ung thư hay lao phổi… “Điều này không những thu hút thanh thiếu niên tham gia sử dụng mà còn gây những hiểu lầm về sự an toàn cho sức khỏe khi sử dụng các sản phẩm này. Cả thuốc lá điện tử và shisha đều là chất gây nghiện, do vậy những loại này mới được đưa vào dạng nghiên cứu điều tra và cần có những quy định nghiêm ngặt như thuốc lá điếu” - bà Hải cảnh báo.

Nguy cơ gây ung thư

Theo giới chuyên môn, thuốc lá điện tử, shisha không tạo khói nhưng thực tế lượng khói từ tinh dầu thuốc lá điện tử cao gấp nhiều lần thuốc lá thật do đó không thể loại bỏ các chất độc. Nếu hút thuốc lá điện tử có chứa nicotine trong 2 tháng sẽ tạo thành thói quen hành vi và đến tháng thứ 4, nguy cơ gây nghiện không kém thuốc lá điếu. Hiện loại shisha và thuốc lá điện tử chưa bị cấm sử dụng nhưng nó gây ra nhiều tác hại. Đặc biệt, việc sử dụng shisha có thể gây ảo giác liên tục, ảnh hưởng tới hệ thần kinh và não.

Tổ chức Y tế thế giới và Hội Ung thư Mỹ đã chứng minh hơi nước do shisha tạo ra gây cảm giác an toàn giả tạo với sức khỏe. Hút shisha trong vòng 1 giờ, lượng khói hít vào cơ thể tương đương với khi hút 100 điếu thuốc lá, bằng khoảng từ 0,15-1 lít khói. Một nghiên cứu cũng cho thấy người hút shisha có nguy cơ ung thư phổi gấp 5 lần người không hút.

Trong khi đó, để đánh giá tác hại của thuốc lá điện tử, các nhà nghiên cứu tại Đại học Harvard (Mỹ) đã phân tích thành phần những loại tinh dầu thuốc lá điện tử phổ biến trên thị trường. Nghiên cứu 51 mẫu tinh dầu tạo mùi trong thuốc lá điện tử, bao gồm cả những mùi được cho là hấp dẫn giới trẻ như kẹo bông, trái cây, bánh ngọt... đã cho ra kết quả: 75% trong số này có chứa một loại hóa chất rất nguy hiểm có tên là diacetyl và 2 loại hợp chất khác cũng nguy hiểm không kém. Diacetyl được biết tới như một chất gây viêm phế quản tắc nghẽn - một chứng suy thoái chức năng không thể phục hồi. Trước đó, các nhà khoa học thuộc Bộ Y tế Nhật Bản cũng đã kết luận thuốc lá điện tử chứa lượng chất gây ung thư cao gấp 10 lần so với các loại thuốc hút thông thường. Hiện nhiều quốc gia trên thế giới đã cấm hút thuốc lá nơi công cộng, kể cả thuốc lá truyền thống lẫn thuốc lá điện tử.

GS-TS Ngô Quý Châu, Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam, Trưởng Ban Chỉ đạo chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá, cho biết thành phần của khói thuốc shisha và thuốc lá điện tử tương tự khói thuốc lá gồm chất gây ung thư, nicotine, nhựa thuốc lá và khí CO. Sự hấp thụ một số chất độc khi hút thuốc lá qua nước cao hơn hút thuốc lá điếu.

Thuốc lá điện tử có thể gây nghiện

PGS-TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh - Bộ Y tế, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá khẳng định thuốc lá điện tử có chứa nicotine thay thế, nó vẫn gây nghiện và ảnh hưởng xấu với sức khỏe. Ngoài ra, chất lượng các tinh dầu tạo mùi không được kiểm soát, có thể đó là các hóa chất gây độc hại, ảnh hưởng hệ hô hấp, phế quản, phổi. Hiện bất cứ chất nào gây nghiện đều có hệ lụy khó lường, do đó với các sản phẩm thuốc lá điện tử, Bộ Y tế đang nghiên cứu về tác dụng, tác hại với sức khỏe để có những khuyến cáo phù hợp cho người dùng.