Nhà toán học người Đức nổi tiếng nhất thế kỷ 19, 23 tuổi đã trở thành giáo sư

Felix Christian Klein có nhiều đóng góp cho nền toán học thế giới.

Quá trình hình thành niềm đam mê với toán học

Felix Christian Klein sinh ngày 25/4/1849 tại Düsseldorf, Đức. Tuổi thơ của ông rất bình thường, ban đầu học ở nhà với mẹ sau đó mới chuyển sang một trường tư thục lúc 6 tuổi.

Ông bắt đầu có niềm đam mê với toán học sau khi tốt nghiệp một trường liên quan tới thể dục. Sau đó, năm 1865 ông đến Đại học Bonn với mong muốn trở thành một nhà vật lý. Tại đây, ông bắt đầu học những thứ liên quan tới toán học và khoa học tự nhiên.

Mặc dù ông đã đạt được thành tích xuất sắc trong lĩnh vực thực vật học và động vật học, nhưng lại đặc biệt giỏi vật lý. Khả năng vật lý lý thuyết và thực nghiệm của ông đã khiến cho Julius Plücker - giáo sư toán học và vật lý thực nghiệm hết lời khen ngợi.

Năm 1866, ông gia nhập phòng thí nghiệm của giáo sư Plücker với tư cách là trợ lý. Nhưng sau đó, sự quan tâm của giáo sư chuyển sang hình học và ông bắt đầu học toán.

Nhà toán học Felix Christian Klein.

Ông sớm bị ảnh hưởng bởi cách tiếp cận hình học của giáo sư Plücker. Mặc dù vẫn tiếp tục học các môn khoa học tự nhiên, nhưng từ học kỳ mùa đông năm 1867 - 1868, ông bắt đầu tập trung vào toán học.

Tháng 12/1868, ông nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Bonn.

Ngày 22/5/1868, trước khi Felix nhận bằng tiến sĩ, giáo sư Plücker qua đời, để lại một công trình còn dang dở. Khi đó, là trợ lý thân cận nhất của giáo sư, ông đã được Alfred Clebsch - giáo sư toán học tại Đại học Göttingen yêu cầu hoàn thành công trình này.

Vào tháng 1/1869, ông đến Đại học Göttingen, theo học tại đó với Alfred Clebsch cho đến tháng 8/1869. Sau đó, ông chuyển đến Berlin và có cơ hội gặp nhà toán học Na Uy - Sophus Lie.

Vào tháng 7/1870, chiến tranh Pháp Phổ xảy ra, ông tình nguyện nhập ngũ nhưng không lâu sau đó vì bị sốt phát ban nên được cho xuất ngũ. Sau khi hồi phục bệnh, ông bắt đầu quay trở lại với niềm đam mê toán học.

Sự nghiệp ban đầu

Đầu năm 1871, ngay sau khi nhận được bằng, Felix bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là phó giáo sư tại Đại học Göttingen. Sau đó, ông tiếp tục với công việc nghiên cứu của mình, xuất bản 2 bài báo quan trọng về hình học Euclide và hình học phi Euclid.

Nhà toán học người Đức nổi tiếng nhất thế kỷ 19, 23 tuổi đã trở thành giáo sư - 2

Vào tháng 10 năm 1872, theo đề nghị của giáo sư Clebsch, ông được bổ nhiệm làm giáo sư toán học tại Đại học Erlangen. Mặc dù chỉ mới 23 tuổi nhưng ông được biết đến với những dấu ấn về hình học.

Năm 1875, ông chuyển đến Munich, nơi ông được mời làm chủ tịch tại Technische Hochschule. Ở đây, ông có rất nhiều học sinh nhưng hầu hết các em lại xem toán như một môn học phụ. Ông vẫn làm việc tại Technische Hochschule trong 5 năm, đảm bảo học sinh của mình có một nền tảng vững chắc về toán học. Khả năng giảng dạy của ông đã được phát triển đầy đủ trong thời kỳ này.

Năm 1880, ông chuyển đến Đại học Leipzig với chức danh giáo sư Hình học. Tại đây, ông bắt đầu tiến hành cải tiến có hệ thống toán học. Ông có một tòa nhà riêng được xây dựng nhằm phục vụ cho toán học.

Năm 1886, ông chuyển đến Đại học Göttingen giảng dạy và làm việc cho tới khi nghỉ hưu. Ông đã thành lập 1 trung tâm nghiên cứu toán học. Theo thời gian, trung tâm này đã trở thành hình mẫu cho các trung tâm tương tự trên toàn thế giới.

Với mong muốn đưa toán học đến một cấp độ thực tế hơn, ông bắt đầu cải cách lại môn toán sao cho phù hợp với chương trình giảng dạy của các trường kỹ thuật.

Từ năm 1900, ông bắt đầu hướng tới việc nâng cao kỹ năng giảng dạy môn toán ở cấp trường, đào tạo lại giáo viên toán học. Ông cũng khuyến nghị vi phân, tích phân cơ bản và hàm số nên được đưa vào các trường trung học.

Ông đã viết một số cuốn sách về toán học sơ cấp. Trong số đó, cuốn 'Elementarmathematik vom höheren Standpunkte aus (Toán học sơ cấp theo quan điểm nâng cao), xuất bản năm 1908 với 3 tập, trở nên rất phổ biến và được coi là mô hình cho đến tận ngày nay.

Felix Christian Klein được nhớ đến nhiều nhất với việc tạo ra 'Chương trình Erlanger'. Mặc dù các hình học phi Euclid đã được phát triển vào thời điểm đó, nhưng không có cách nào để xác định thứ bậc và mối quan hệ của chúng. Mô hình của ông giải quyết được tình trạng này.

Giải thưởng và thành tích

Năm 1893, Felix nhận Huân chương De Morgan vì đóng góp xuất sắc của ông cho toán học.

Năm 1912, ông được trao tặng huy chương Copley cho "những nghiên cứu đổi mới trong toán học".

Năm 1914, ông nhận được giải thưởng tưởng niệm Ackermann – Teubner đầu tiên cho các công trình phân tích toán học.

Ông được bầu làm thành viên của Hiệp hội Hoàng gia vào năm 1885.

Đời sống cá nhân

Năm 1875, Felix kết hôn với Anna Maria Carolina Hegel, cháu gái của nhà triết học nổi tiếng - Georg Wilhelm Friedrich Hegel. 2 vợ chồng ông có 3 người con, một con trai tên là Otto Klein, 2 cô con gái Luise Süchtig nee Klein và Elisabeth Steiger nee Klein.

Ông qua đời vào ngày 22/6/1925 tại Göttingen, hưởng thọ 76 tuổi.

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]