Cử tuyển: Dễ đầu vào, khó đầu ra

Phải bồi hoàn chi phí đào tạo nếu được cử đi học theo chế độ cử tuyển nhưng không chấp hành phân công công tác sau khi tốt nghiệp.

Từ những năm 1990, Bộ GD&ĐT đã có chính sách tuyển sinh, mở các lớp riêng hệ cử tuyển tại một số trường ĐH, CĐ, TCCN nhằm đáp ứng yêu cầu bức thiết về cán bộ là người dân tộc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn. Tháng 11/2006, Chính phủ ban hành Nghị định 134 quy định chế độ cử tuyển vào các trường ĐH, CĐ, TCCN nhằm tạo hành lang pháp lý cho hoạt động cử tuyển.

Mất cân đối ngành nghề

Tại Hội nghị sơ kết sáu năm thực hiện Nghị định 134 do Bộ GD&ĐT tổ chức ngày 11/9, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Bùi Văn Ga cho biết: “Sau sáu năm (2007-2013), tổng số HS được cử tuyển vào các trường ĐH, CĐ là hơn 12.800 HS, đạt 88% so với tổng chỉ tiêu hơn 14.600.

Tuy nhiên, ông Ga thống kê: “Các tỉnh cử HS đi học không đồng đều ở các lĩnh vực, tập trung quá nhiều vào nhóm ngành y tế rồi đến sư phạm, kinh tế, kỹ thuật, nông lâm… Nhiều địa phương chưa xây dựng được kế hoạch tổng thể đào tạo cán bộ theo chế độ cử tuyển nên việc cử tuyển cũng gây ra mất cân đối ngành nghề”.

Ngành y luôn được HS cử tuyển chọn học nhiều. Trong ảnh: SV Trường ĐH Y Dược TP.HCM trong giờ thực hành thí nghiệm. Ảnh: Quốc Dũng

PGS-TS Nguyễn Hội Nghĩa, Phó Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM, góp ý: “Hằng năm khoa Y của ĐH Quốc gia TP.HCM chỉ có 100 chỉ tiêu, điểm đầu vào lại rất cao nhưng năm nào hệ cử tuyển cũng rất nhiều. Năm ngoái, có trường phổ thông nội trú xin 20 chỉ tiêu, chúng tôi không thể đáp ứng”.

Kết quả học tập kém

Theo đại diện nhiều trường, sinh viên (SV) hệ cử tuyển sau thời gian một năm học dự bị sẽ được học chính thức và học chung với SV hệ chính quy. Tuy nhiên, hầu hết các đại biểu đều cho rằng do kiến thức phổ thông kém, khả năng tiếp thu của HS chậm dẫn đến kết quả học tập hầu hết chỉ đạt loại trung bình, tỉ lệ SV đạt học lực loại khá chỉ chiếm 3%-5%.

ThS Nguyễn Văn Đương, Phó Trưởng phòng Quản lý đào tạo và Công tác SV Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, dẫn chứng: “Thống kê tốt nghiệp cho thấy năm 2010 tỉ lệ tốt nghiệp 75%, đến năm 2011 giảm còn 45%, sang năm 2012 chỉ 28% và năm 2013 thì chỉ có 2/44 SV tốt nghiệp”. Đại diện Trường ĐH Dược Hà Nội cũng cho hay: “Kết quả của hầu hết SV không tốt, đặc biệt là các môn học thuộc nhóm khoa học tự nhiên nên nhiều SV buộc phải thôi học”.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Bùi Văn Ga cho hay: “Bộ sẽ tăng cường đầu tư cho các trường phổ thông nội trú để nâng cao chất lượng, tạo nguồn tuyển. Địa phương phải công bố công khai tiêu chí tuyển chọn để tạo sự công bằng trong cộng đồng các dân tộc trên địa bàn tỉnh. Chú ý không cử HS về các trường tốp đầu có điểm thi đầu vào quá cao”.