Tiềm năng du lịch Việt bị "đội bạn" khai thác

Các hướng dẫn viên nước ngoài vô tư nói, thuyết minh về các danh lam, thắng cảnh trên đất nước Việt Nam yêu dấu của chúng ta. Thế nhưng, nội dung họ giới thiệu, thuyết minh là gì thì chỉ có... họ mới biết.

Theo ghi nhận của phóng viên, rất nhiều đoàn khách du lịch nước ngoài, đặc biệt là khách Trung Quốc, Nga thường có hướng dẫn viên (HDV) người Việt đi theo, nhưng không hề "nói" câu nào.

Trái lại, các HDV nước ngoài lại vô tư nói, thuyết minh về các danh lam, thắng cảnh trên đất nước Việt Nam yêu dấu của chúng ta. Thế nhưng, nội dung họ giới thiệu, thuyết minh là gì thì chỉ có... họ mới biết.

HDV người Trung Quốc (áo thun sọc ngang) vô tư hướng dẫn cho du khách tại tháp bà Ponagar

Tiềm năng bị "đội bạn" khai thác

Chúng tôi có mặt tại Khánh Hòa và đến một số địa chỉ du lịch nổi tiếng ở Nha Trang được du khách nước ngoài thường lui tới như Tháp bà Ponagar, Nhà thờ Núi, biển Nha Trang... nơi có rất đông khách quốc tế nhưng tập trung chủ yếu là khách Nga và Trung Quốc. Ông Nguyễn Trí Cường, Giám đốc một công ty du lịch tại TP.HCM cho biết, Việt Nam đang là điểm đến hấp dẫn du khách Nga và Trung Quốc. Trước đây, khách du lịch ở các thị trường này vẫn chọn Thái Lan là ưu tiên trong tour của họ đến châu Á. Dù các danh lam thắng cảnh của họ có nhiều cái còn thua mình xa nhưng cách làm du lịch của họ lại rất chuyên nghiệp, đáp ứng được các nhu cầu nghỉ ngơi, giải trí, tránh đông của người Nga nên thường được lựa chọn.

Ông Kakhoz, một du khách Nga chia sẻ: "Lịch trình của đoàn chúng tôi là đến biển Pattaya của Thái Lan để nghỉ ngơi trong vòng 15 ngày. Thế nhưng, do có một số vấn đề phát sinh chúng tôi lo ngại sẽ ảnh hưởng tới chuyến đi, nên đành hủy tour và quyết định chọn Nha Trang của các bạn để làm điểm đến thay thế. Khi tới đây mới thấy, mọi thứ thật tuyệt vời. Các bạn có bờ biển đẹp, bãi cát dài thoai thoải, lại nắng ấm cả ngày cùng nguồn hải sản tươi ngon... là những thứ chúng tôi đang cần".

Ông Kakhoz chia sẻ thêm: "Tuy nhiên, chúng tôi lại hơi tiếc là ở đây có quá ít người Việt biết tiếng Nga, kể cả HDV thế nên có chút bất đồng về ngôn ngữ, trong khi chúng tôi không sử dụng tiếng Anh. Chính vì có quá ít người biết tiếng Nga nên khi hướng dẫn cho đoàn cũng là một người Nga".

Ghi nhận thực tế vào một buổi sáng tại Nhà thờ Núi, chúng tôi thấy có rất nhiều đoàn khách quốc tế đang có mặt tại đây để tham quan. Ngoài những người đi tự túc, tự tìm hiểu thì có rất nhiều người đi theo đoàn. Đợi một lúc, chúng tôi thấy chiếc xe chở một đoàn khách Nga dừng và xuống tham quan. Đúng như "sự mong đợi" của chúng tôi, hướng dẫn cho đoàn là một người Nga. Đi kèm đó là một HDV người Việt, có đeo thẻ nhưng lại bỏ vào túi áo nên chúng tôi không biết được anh là hướng dẫn của công ty nào.

Dù vậy, cả hai HDV này thay nhau hướng dẫn, giới thiệu cho du khách trong đoàn. Họ vô tư tham quan Nhà thờ Núi mà không gặp bất cứ một trở ngại nào. Tương tự, chúng tôi có mặt tại Tháp bà Ponagar vào một buổi chiều, lúc có rất nhiều đoàn khách trong cũng như ngoài nước đang tham quan. Ngay lập tức, không khó để chúng tôi thấy có một đoàn khách Trung Quốc đang tham quan. Họ không thuê HDV của Việt Nam hay thuyết minh viên tại điểm (tại Tháp bà Ponagar có thuyết minh viên Việt Nam) cũng không có một HDV của công ty du lịch nào đi kèm. Thế nhưng, trong đoàn lại có một HDV người Trung Quốc đứng ra thuyết minh, giới thiệu và hướng dẫn cho đoàn đi tham quan.

Người HDV có vẻ khá rành về tháp này, nên vô tư giới thiệu rồi hướng dẫn đoàn đi mà không gặp bất cứ sự cản trở nào. Còn cả đoàn, khoảng chục người thì chăm chú lắng nghe. Đến khi phát hiện ống kính máy ảnh của chúng tôi chĩa vào thì anh này mới bớt các động tác chỉ tay và trở nên im lặng. Tôi đoán chắc anh này biết mình đang bị ghi hình nên "hãm" lại.

Phạm luật và những điều nguy hại

Không chỉ làm nhiệm vụ hướng dẫn, giới thiệu đoàn tại điểm mà các HDV nước ngoài còn ngang nhiên làm hết các nhiệm vụ của HDV người Việt. Từ lễ tân, chăm sóc du khách đến cả phục vụ trên tuyến, điểm... Trong buổi sáng, chúng tôi ghi nhận có rất nhiều đoàn khách rời các khách sạn với sự hướng dẫn của các "chăm sóc viên" (lực lượng hỗ trợ du khách trong đoàn) người nước ngoài. Điển hình tại một khách sạn trên đường Trần Phú, chiếc xe của Pegas Touristik chở đoàn khách Nga rời khách sạn thì đi kèm họ là một cô gái HDV người Nga. Còn HDV người Việt thì ngồi yên trên xe. Khi đoàn khách yên vị trên xe, thì cũng chính cô HDV người Nga cầm micro bắt đầu phần việc của mình.

Tương tự tại trạm dừng chân Phương Trang ở Bình Thuận, một chiếc xe du lịch của Hải Vân chở đoàn khách Nga tấp vào, thì trên xe có hẳn hai HDV người Nga tháp tùng đoàn. Chúng tôi không hề thấy bất cứ một HDV người Việt Nam nào đi theo đoàn. Khi đoàn khách bước xuống, cặp đôi HDV này hướng dẫn cho du khách đi vệ sinh, ăn uống rồi trở lên xe. Đương nhiên, khi lên xe thì cặp đôi này cũng thay nhau nói, giới thiệu cho khách của họ. Một giám đốc công ty lữ hành tại Nha Trang chia sẻ, ngoài những hiện tượng nêu trên thì một số công ty còn có cả văn phòng đại diện, trạm hướng dẫn cho du khách của họ tại đây. Thế nên một số đoàn, hoạt động của du khách nước ngoài gần như được khép kín mà người Việt không tham gia được khâu nào. Từ đặt tour, ăn uống, nghỉ ngơi đến hướng dẫn, phương tiện di chuyển... phục vụ khách. Điều này là vô cùng tai hại.

Việc bao trọn tour của các công ty nước ngoài khi đưa khách sang Việt Nam, cũng đồng nghĩa với các dịch vụ lẽ ra phải do người Việt thực hiện lại bị "hớt tay trên". Theo ông Phạm Tiến Dũng, Giám đốc Công ty lữ hành Goden Tour thì nhiều đoàn khách nước ngoài đến Việt Nam thường mang cả một "ekip". Họ mua tour, thuê xe, đặt phòng khách sạn... những trường hợp như thế này sẽ vô cùng nguy hiểm. Ngoài thiệt hại về kinh tế thì chất lượng các tour tuyến cũng rất khó kiểm soát.

Ông Lê Thao, một HDV quốc tế có nhiều năm kinh nghiệm đang làm việc cho một công ty du lịch tại TP.HCM đưa khách đến Tháp bà Ponagar cho biết, trong Luật Du lịch đã quy định không cho phép HDV nước ngoài hoạt động tại Việt Nam. Thế nhưng hoạt động này vẫn ngang nhiên diễn ra gây ra nhiều hệ lụy. Đó là việc cạnh tranh không lành mạnh và quan trọng hơn là họ sẽ không giới thiệu được đầy đủ các giá trị về văn hóa, lịch sử, danh lam, thắng cảnh... của điểm đến đó. Ông Bùi Xuân Lương, Trưởng phòng Nghiệp vụ Du lịch, sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Khánh Hòa cũng thừa nhận có một số trường hợp HDV người nước ngoài xen vào giới thiệu cho đoàn khách của họ. Còn ông Ngô Minh Chính, Giám đốc sở Văn hóa - Thể Thao & Du lịch Bình Thuận cũng cho biết, vẫn có một số trường hợp HDV người nước ngoài hoạt động trái phép trên địa bàn nhưng rất ít.