Khám phá dòng sông của 600 triệu người

Mặc dù sông Mê Kông chảy qua 6 quốc gia và nhiều vùng khí hậu, nhưng khởi nguồn của nó nằm ở trên cao nguyên Tây Tạng.

Linh hồn của sông Mê Kông

Mê Kông là một trong những con sông dài nhất thế giới, cung cấp thục phẩm, nước và kế sinh nhai cho khoảng 60 triệu người tại 6 quốc gia khác nhau. Trong phần lớn hành trình, dòng sông này chảy qua khu vực nhiệt đới như Việt Nam và Thái Lan.

Khởi nguồn chính xác của sông Mê Kông là chủ đề gây tranh cãi từ lâu, nhưng người Tây Tạng tin rằng linh hồn của dòng sông (có tên địa phương là Dza Chu) bắt nguồn từ những hồ nước huyền bí Zaxiqiwa trên cao nguyên Tây Tạng tại tỉnh Thanh Hải, Trung Quốc.

Cuộc tìm kiếm kéo dài

Những người Tây Tạng biết rằng khởi nguồn địa lý thực sự của sông Mê Kông là những dòng sông băng trên núi cao và các nhà khám phá đã mất nhiều năm để xác định điều này. Vào thế kỷ thứ 19, nhóm thám hiểm người Pháp cho rằng họ đã phát hiện nguồn của sông Mê Kông.

Nhà thám hiểm Pháp tên Michael Peissel đã phát hiện nguồn mới của sông Mê Kông vào những năm 1990, thời điểm các nhóm thám hiểm Nhật Bản cũng vào cuộc để tìm kiếm đầu nguồn của dòng sông này.

Năm 1999, các nhà thám hiểm Trung Quốc xác định nguồn xa hơn của sông Mê Kông trên đỉnh núi Jifu. Báo cáo gần đây nhất vào năm 2014 của hai nhà khám phá Pieter Neele và Luciano Lepre, cho rằng dòng suối từ một dòng sông băng trên đỉnh núi không tên cao 5.374 m mới là đầu nguồn của sông Mê Kông.

Hành trình tới khởi nguồn của sông Mê Kông

Hành trình kéo dài 270km tới đầu nguồn của sông Mê Kông từ sân bay Ngọc Thụ ở tỉnh Thanh Hải, hiếm khi ở dưới độ cao 4.000 m và có lúc lên cao tới 4.900 m so với mặt nước biển. Suốt hành trình di chuyển bằng ô tô, nhiếp ảnh gia Christine McNab và nhóm đồng hành đã cơ hội chiêm ngưỡng các thảo nguyên xanh mướt, núi cao và bầu trời trong xanh.

Những thách thức trên đường

Hành tình tới đầu nguồn của sông Mê Kông đòi hỏi phải có xe đường trường chuyên dụng và bạn có thể đi bằng ngựa, nhưng sẽ mất rất nhiều ngày. Sau vài giờ lái xe, chúng tôi đã đối mặt với đoạn đường đất cực xấu.

Những người sống dọc sông Mê Kông

Sau vài giờ di chuyển trên đường, chúng tôi đã tới thị trấn tên Zachey ở huyện Zadoi và gặp một nhà sư Tây Tạng đi gần sông Mê Kông. Bà Sonanwangmo, 46 tuổi, lớn lên gần đó trong một gia đình du cư gồm 6 người con. Bà trở thành nhà sư từ khi 13 tuổi.

Nơi trong lành nhất trên thế giới

Bò Tây Tạng thích nghi rất tốt với thời tiết trên cao và là nguồn sống của các gia đình du mục. Vào sáng sớm tinh mơ, những người dân đã vắt sữa bò và chế biển thành sữa chua, bơ cũng như bánh pho mát. Các gia đình sẽ thịt 1 hoặc 2 con bò mỗi năm để lấy thịt. Họ dùng lông và da của chúng để làm nhà hay quần áo. Ngay cả phân bò cùng được sử dụng để làm tường nhà hay chất đốt.

Nguồn sống của người dân Tây Tạng

“Bò Tây Tạng cung cấp mọi thứ và chúng tôi sống nhờ vào chúng. Và bò cần dòng sông này vì nếu không có nước, tất cả chúng ta không thể sống”, Yinzo, 68 tuổi, người sống trên núi gần sông Dza Chu, cho biết.

Khởi nguồn của sông Mê Kông

Sau 2 ngày di chuyển liên tục, chúng tôi đã đến được cụm hồ Zaxiqiwa. Chúng được bao quanh bởi bờ đất ẩm ướt, cỏ xanh và những thảm hoa dại tuyệt đẹp. Ở độ cao này, không khí rất loãng và không gian rất tĩnh lặng, tôi có thể nghe thấy tiếng đại bàng vỗ cánh khi chúng bay qua đầu. Những túp lều cắm lá cờ cầu nguyện được dựng xung quanh hồ.

 Địa điểm linh thiêng

Đạt-lại Lạt-ma thứ năm được cho là đã đặt các hồ này là “khởi nguồn của dòng sông” khi ông tới thăm chúng trong hành trình kéo dài 9 tháng từ Lhasa để gặp Hoàng đế Trung Quốc ở Bắc Kinh.

Mẹ của sông Mê Kông

Hồ Zaxiqiwa là một địa điểm hành hương với những người Tây Tạng và người dân ở nơi khác tới đây để cầu nguyện. Họ tin rằng nước trong hồ có thể chữa bệnh. Người dân địa phương nói rằng, vào thời điểm lạnh nhất của mùa đông khi tuyết và băng bao phủ mặt đất, nước trong hồ vẫn không đóng băng. Một người Tây Tạng du cư miêu tả khu vực này là “Mẹ của sông Mê Kông”.

Phong cảnh huyền bí

Khi mặt trời lặn, mặt đất được nhuộm một màu vàng và chúng tôi cảm thấy thực sự cô đơn. Những đám mây di chuyển qua dãy núi phía chân trời và bóng của chúng in xuống các bãi cỏ. Khi nhắm mắt lại, tôi không nghe thấy gì ngoài tiếng chim vỗ cánh, tiếng sóng nước đập vào bờ. Thế giới thực dường như ở rất xa.