Cô đào lô tô Năm Chà: "Người ta nghĩ bê đê là thứ gì đó kinh tởm, khủng khiếp lắm"
Đầy tự hào về công việc đi hát lô tô nhưng đôi lúc Năm Chà vẫn chạnh lòng khi nhiều người không hiểu về mình, buông những lời khinh khi, kỳ thị.
“Năm Chà” cái tên nghe có vẻ lạ lẫm nhưng lại là một gương mặt khá quen thuộc trên các sân khấu lô tô và cả phim ảnh. Năm Chà (tên thật Tạ Quang Thịnh) được biết đến là cô đào hát lô tô nổi bật của đoàn Sài Gòn tân thời, Hương Nam... với hình ảnh hoạt náo, hài hước và lầy lội. Năm Chà đã tạo được dấu ấn của riêng mình trên sân khấu lô tô mà ngay cả cái tên cũng thật sự khác biệt, không mỹ miều như nhiều đàn chị khác trong nghề.
Năm Chà chia sẻ, từng không biết lấy nghệ danh là gì trong những ngày đầu đi diễn. Ban đầu, cô lấy tên Tú Tú – là tên vai diễn của mình trong bộ phim điện ảnh “Lô tô”. Sau này cô được một người chị gợi ý và đặt cho cái tên Năm Trà nhưng do cách phát âm của người miền Tây, lâu dần người ta quen gọi cô là Năm Chà. "Tôi thấy cái tên Chà cũng rất hay, bình dân, mộc mạc. Ngoài ra tên Chà thì sẽ khó hình dung được là người nam hay người nữ, tôi thấy điều đó là đặc biệt. Nhiều người cũng hỏi tôi về cái tên này, tôi nghĩ sẽ không giải thích nữa mà để khán giả sẽ thắc mắc và nhớ đến mình” – cô đào lô tô có cái tên Năm Chà chia sẻ.
Năm Chà kể, từ bé cô đã thích chơi búp bê, nhà chòi, nấu ăn, bán đồ hàng... toàn những trò của con gái. Cô cảm thấy thích thú khi được xem mẹ trang điểm, đôi lần cũng lấy giày cao gót của mẹ để mang. Ngược lại, cô lại có cảm giác sợ khi thấy bọn con trai chơi đá cầu, đá banh, rồi xảy ra mâu thuẫn, gây gổ, đánh nhau... Dĩ nhiên khi đó cô chưa biết nhiều về giới tính của mình. Lớn hơn một chút, Năm Trà mới cảm thấy bản thân mình có gì đó không giống những bạn nam cùng tuổi.
“Khi đi học tôi toàn chơi với các bạn nữ. Có chuyện gì đều chia sẻ, tâm sự với đám bạn thân là “bánh bèo”. Nhưng khi đó tôi chỉ cảm thấy mình khác khác một chút thôi chứ không hiểu về LGBT nhiều” – Năm Chà chia sẻ.
Cũng như nhiều người khác, Năm Chà ngày bé cũng bị chọc ghẹo là bê đê, bóng gió... Cô cũng nhiều lần nghe được hàng xóm thì thầm to nhỏ về giới tính của mình. Cô sợ và trở nên khép kín, hoặc phải gồng mình để không bị soi mói, trêu chọc. “Tôi sợ bạn bè chọc nên cố gắng gồng mình. Bản thân cảm thấy mình có biểu hiện gì nữ tính lắm đâu nhưng cái đó là bản tính, đôi lúc không kiểm soát được” – Cô bộc bạch. Ngay trong gia đình, cô cũng phải lảng tránh, đến mức khủng hoảng mỗi lần nghe mẹ nhắc đến việc có bạn gái.
“Tôi nhớ năm học lớp 9 là một năm rất tồi tệ với mình. Tôi thích một bạn nam. Bạn đó cũng thích mình vì tính cách hoà đồng, vui vẻ, hài hước. Nhưng bạn đó là con trai thẳng, người ta chỉ giỡn cho vui thôi. Tôi bị stress, thất tình một thời gian nên tính tình cũng thay đổi. Từ một người vui vẻ, nói nhiều, hoạt bát nhưng thời gian đó tôi hầu như không nói chuyện với ai, bạn bè thân của tôi cũng bất ngờ vì điều này. Năm đó thi chuyển cấp, tôi vừa áp lực chuyện học tập, vừa có vấn đề về tình cảm, lại bị bạn bè trêu chọc nên tôi từng có ý định tự tử. Nhưng may mắn tôi kịp suy nghĩ lại và bỏ ý định” – Năm Chà tâm sự.
Thường xuyên bị trêu chọc, năm lớp 10, Năm Chà đã dám đứng trước lớp để nói thật về giới tính của mình. Khi đó, có những người bạn đã an ủi và nói lời xin lỗi vì những lời trêu chọc khiếm nhã trước đó.
Về phần gia đình, Năm Chà nhiều lần úp mở về giới tính của mình với mẹ. “Người yêu con là con trai, con như thế này sao yêu con gái được” – Năm Chà thỏ thẻ cùng mẹ. Năm Chà kể, mẹ cô có chút giận hờn, muốn con trai phải là người mạnh mẽ chứ không phải yếu đuối. Cô giải thích với mẹ: “Bản thân con cũng đâu có muốn mình như vậy. Gia đình là chỗ tựa vững chắc cho mình nhưng họ còn không hiểu nữa thì những người đó sẽ rất khổ”.
Cột mốc đánh dấu cho việc được bố mẹ chấp nhận con trai là người thuộc cộng đồng LGBT là sau trận cãi vã của Năm Chà với anh trai. Năm Chà với tính cách nóng nảy, la hét kiểu giãy nảy vì mâu thuẫn vặt vãnh với anh trai. “Vừa rửa mặt ra sau khi cãi nhau với anh trai, cha tôi bất ngờ nói với mẹ một câu: “Con gái em ra kìa”. Tôi nhận thấy bố đã chấp nhận mình mà không cần phải chuẩn bị tâm lý để come out hay gì hết. Tôi may mắn vì gia đình rất thoáng trong vấn đề giới tính, đặc biệt là cha. Còn mẹ thì vẫn muốn con mình bình thường nên có chút chạnh lòng".
Năm Chà theo học 3 năm đại học nhưng rồi lại cảm thấy ngành nghề không phù hợp. Cô mê ca hát và nghệ thuật hơn chữ nghĩa và những con số của ngành Quản trị kinh doanh. Thời điểm đang là sinh viên của một ngôi trường đại học, Năm Chà cũng đi hát acoustic. Không muốn tiếp tục việc học, thay vào đó cô theo đuổi niềm đam mê nghệ thuật, Năm Chà đưa ra quyết định táo bạo là bảo lưu kết quả.
Nhiều bạn bè khuyên cô nên tiếp tục việc học vì chỉ còn 1 năm nữa để có tấm bằng đại học, điều này cũng khiến cô suy nghĩ nhiều. “Đam mê của mình là cả đời, tôi không muốn vì 3 năm đại học mà mình bỏ lỡ nó. Tôi muốn thực hiện nó ngay bây giờ” – Năm Chà quả quyết với quyết định của mình. Đến hiện tại, nhiều bạn bè của cô khi gặp lại đều cho rằng họ rất nể phục vì cô dám đi theo ước mơ của mình.
So với những cô đào hát lô tô khác, Năm Chà thừa nhận cô không quá vất vả, thậm chí gia đình cũng thuộc dạng khá giả. Bản thân Năm Chà lại cho cô thuộc tuýp người chịu khó. Từ công việc hát acoustic, cô có cơ duyên được đi theo làm phim, từ làm hiện trường, lo việc cơm nước cho diễn viên, đến làm phục trang, phụ make-up, làm trợ lý và đi sau đó trở thành diễn viên.
“Tôi đóng kha khá phim nhưng đều là những vai phụ nhỏ. Cơ duyên đóng phim Lô tô đến với tôi cũng khá bất ngờ. Lúc đó tôi làm trợ lý, trong ngày đi chốt bối cảnh thì anh phó đạo diễn bị bệnh nên tôi đi thay. Từ nhỏ tôi đã mê lô tô nên thuộc nhiều câu giới thiệu, câu hát kêu số. Lô tô có lẽ đã thấm trong người mình rồi nên nghe được làm phim Lô tô nên rất là thích. Sau đó tôi hay nghe lô tô và tự viết ra những con số, giống như tự chuẩn bị để có cơ hội là thể hiện liền.
Hôm đó chốt bối cảnh, trên xe tôi đùa giỡn và hay hát, anh đạo diễn cảm thấy tôi phù hợp nên muốn cho thử một vai diễn. Ban đầu anh tính chỉ cho tôi một vai diễn rất nhỏ nhưng sau đó đã được một vai dù không phải lớn lắm nhưng cũng có đất diễn”.
Sau bộ phim “Lô tô”, Năm Chà nhận được nhiều lời mời đi diễn. Một người bạn là trưởng đoàn lô tô Hương Nam ngỏ ý mời Năm Chà về diễn chung và cô bén duyên với nghề hát lô tô từ đó. Năm Chà trở thành cái tên được nhiều người biết đến trên các sân khấu lô tô thông qua loạt clip livestream trên mạng xã hội, YouTube... Cô tiếp tục tham gia chương trình Lô tô show – Gánh hát ngàn hoa và bắt đầu từ đó đi diễn chuyên nghiệp.
“Tôi cảm nhận lô tô nó thấm trong máu vì từ nhỏ đã đi xem lô tô hội chợ rất nhiều. Tôi ngưỡng mộ khi thấy mấy chị trang điểm đẹp, ăn mặc lộng lẫy, diễn giỏi, hát hay....”
“Giả gái đi hát, gia đình hay những người ở quê khi xem những clip trên mạng cũng rất thoải mái, vui vẻ. Tôi nghĩ mình không làm gì ảnh hưởng, không nói bậy bạ, tục tĩu hay làm trái thuần phong mỹ tục” – Năm Chà chia sẻ với giọng điệu tự hào.
Theo nghề lô tô, Năm Chà tâm sự chạnh lòng vì có những người họ không hiểu cho mình. Người ta nghĩ lô tô là cờ bạc, đánh đồng mình với những người diễn lô tô khác, là phải ăn mặc sexy, khiêu gợi, lời nói tục tĩu... “Tôi đi diễn cho những đoàn lô tô như Sài Gòn tân thời, Hương Nam... họ luôn hướng đến hình ảnh mặc áo dài, áo bà ba, trang phục kín đáo mà không phải phô diễn cơ thể để hút khách. Khán giả đến đây để xem biểu diễn chứ không phải đến đây để cờ bạc hay vì một điều gì khác. Đa phần khán giả đến xem đều rất tôn trọng mình, chỉ có một vài trường hợp họ không hiểu nên có cái nhìn không tốt. Nhưng không sao cả, ai hiểu gì thì hiểu, điều quan trọng và cần thiết nhất là phải có ý thức giữ gìn hình ảnh của một người nghệ sĩ mang lại tiếng cười cho khán giả, phải xuất hiện với hình ảnh chỉn chu”.
Năm Chà cho biết, những người đi hát lô tô như cô hiện tại, đặc biệt là hoạt động nhiều ở TP HCM thì không có quá nhiều trở ngại. Tuy nhiên không thể tránh khỏi mưa gió, những lúc vắng khách, cát-xê cũng được vài trăm nghìn chỉ đủ tiền xăng xe. Nhưng những người đồng hành nhau trong đoàn đều không suy nghĩ nhiều, vì họ cảm thấy vui với nhau là đủ.
Song, dù xã hội có cởi mở thế nào thì những người thuộc thế giới thứ 3, đi hát lô tô cũng chịu nhiều sự khinh khi, kỳ thị.
“Có những lúc bị nói là bê đê này kia, mời vé người ta cũng tránh né, kỳ thị. Người ta cảm thấy ghê tởm bê đê luôn đó, mặc dù họ không biết mình đang làm gì. Chúng tôi biểu diễn mang niềm vui, tiếng cười cho họ nhưng người ta thấy mình giả gái thì người ta có hành động đó.
Có một lần, một chị gái dẫn theo em bé tầm 2-3 tuổi đi hội chợ có đoàn lô tô biểu diễn. Chị đó đi ngang qua sân khấu và tôi lại mời vé lô tô. Chị đó có hành động che mắt em bé lại. Tôi cảm thấy đau lắm, rất đau. Người ta nhìn mình giống như một cái bệnh gì đó rất ghê gớm, như ma như quỷ mà không muốn cho em bé thấy vì sự ảnh hưởng. Có nhiều người trong suy nghĩ của họ đồng tính, bê đê hay giả gái là một điều gì rất khủng khiếp, ghê gớm rồi có hành động khiếm nhã với mình. Họ tưởng tượng em bé đó thấy những người như tôi sẽ bị ảnh hưởng đến tâm lý, tôi cảm nhận được như vậy. Đó là một trong những lần tôi cảm thấy rất buồn” - Cô đào lô tô Năm Chà tâm sự.
Năm Chà cho biết, có cả những câu nói khiếm nhã từ những vị khách khi đề nghị đụng chạm vòng 1, vòng 3 để cho tiền bo... Năm Chà nhấn mạnh, những đề nghị như vậy nhiều vô số kể nhưng quan trọng vẫn là ở mình, có chịu ngã giá với họ hay không, hay từ chối, phản ứng cũng phải khéo để không làm ảnh hưởng đến đoàn...
Hay cả những lần đang biểu diễn, khán giả ở dưới hô to “xuống đi, xuống đi”, rồi có hành động vo tròn vé lô tô quăng lên sân khấu để thể hiện sự không hài lòng... “Chúng tôi buồn chứ, nhưng rồi thôi. Chúng tôi cũng hiểu đi biểu diễn như làm dâu trăm họ, có người này kẻ khác” – Năm Chà hạ giọng.
“Với nghề đi hát lô tô của tôi, người ta thường dùng cụm từ “gạo chợ nước sông”, “rày đây mai đó”, cuộc sống bấp bênh như thuyền không bến, đi đến đâu tính tới đó. Nhưng hiện tại thì đỡ hơn rồi. Có những anh chị ngoài đi hát lô tô họ còn làm công việc khác để kiếm thêm thu nhập.
Làm nghề nào cũng vậy, có lúc này lúc khác. Có lúc tôi diễn ở các sân khấu lớn, ở các khách sạn sang trọng có đầy đủ âm thanh, ánh sáng nhưng cũng có lúc diễn ở lề đường, bờ kè, quán nhậu chỉ với một chiếc loa kẹo kéo. Âm thanh không tốt, chúng tôi hát xong có thể đau họng, tắt tiếng nhưng vẫn cố hết sức để biểu diễn, khán giả vui thì càng có động lực. Giờ thì chúng tôi đỡ vất vả hơn nhưng thật sự lô tô không thể nuôi sống được mình nên chính tôi cũng làm nghề khác ngoài việc đi diễn.
Chưa kể những lúc khó khăn, khi trời mưa hay ít khách, tôi và các chị em sẵn sàng chia sẻ với trưởng đoàn, chỉ xin nhận phân nửa tiền lương. Có thời gian diễn cho những đoàn mới thành lập, không có lương, thậm chí còn bị lỗ nữa nhưng chúng tôi vẫn làm” - Năm Chà chia sẻ.
Với riêng Năm Chà, cô không muốn nhắc nhiều đến số phận. Nhiều người nghĩ đến những cô đào lô tô phải là điều gì đó éo le, thương cảm... Nhưng không, Năm Chà chia sẻ cô không muốn nói nhiều đến những điều tiêu cực, thay vào đó sẽ phải là những suy nghĩ tích cực để thay đổi cái nhìn của người khác về lô lô, về những ca sĩ hát lô tô, thay đổi luôn định kiến về người giới tính thứ 3. Họ vẫn rất tài năng hoặc nếu không họ cũng phải cố gắng gấp nhiều lần để có được những thứ mà người khác có.
Khi được hỏi về ý định chuyển giới, Năm Chà cho hay: “Nhiều người khen tôi khi làm con gái sẽ xinh đẹp hơn rất nhiều và khuyên tôi nên đi chuyển giới. Nhưng tôi nghĩ mình sống với hình hài này sẽ cảm thấy hạnh phúc hơn mà không nhất thiết phải chuyển giới. Tôi cũng biết có những người khao khát được chuyển giới và được là chính mình còn tôi thì không như vậy”.
Năm Chà cũng bày tỏ mong muốn lô tô sẽ được nâng tầm và phá bỏ định kiến không hay. Ngay ở bản thân mình, ngay từ những ngày đầu đi hát, cô đã ý thức được việc phải làm điều khác biệt để khán giả xem lô tô không bị nhàm chán. Đó là lý do mà phong cách hát lô tô của Năm Chà mang màu sắc khác biệt so với trước đây từ đọc rap, hát tiếng Anh và hát theo kiểu Diva để kêu số...
“Lô tô ngày càng được khán giả yêu mến và họ đến với lô tô vì niềm vui. Tôi mong muốn đoàn lô tô sẽ ngày càng chuyên nghiệp, được nâng tầm để khán giả không chán và không bị đánh đồng lô tô là cờ bạc, là trò chơi đơn thuần”.
Sắp tới đây, Năm Chà sẽ có một dự án Vlog về nấu ăn. Bằng kinh nghiệm và niềm đam mê ẩm thực, Năm Chà quyết định làm series Vlog nấu ăn. Cô tiết lộ về dự án mới sẽ là hình ảnh giả gái dạy nấu ăn chưa ai thực hiện, cô sẽ chia sẻ những bí kíp nấu ăn ngon, tốt cho sức khoẻ. Bên cạnh đó, không thể thiếu những tiếng cười giải trí với những màn tung hứng, làm trò cùng các khách mời.
Đây là một sản phẩm mà Năm Chà rất đầu tư để mọi thứ đều chỉn chu khi đến với khán giả. “Ban đầu tôi nghĩ làm cho vui nhưng vào càng làm tôi càng có nhiều ý tưởng và nghĩ mình phải đầu tư chỉn chu từ quay dựng đến hình ảnh của mình khi xuất hiện. Tôi không nghĩ về lợi nhuận khi làm dự án này. Tôi có kênh YouTube riêng, có những người bạn cộng sự ăn ý và muốn có chương trình riêng... nên cảm thấy có nhiều động lực để làm" - Năm Chà chia sẻ.
Tuyến bài dài kỳ: Phận đời lô tô
Bài tiếp theo: "2 bóng hồng tên Thy nổi đình đám YouTube, giàu có “khủng khiếp” ai cũng kiêng nể" sẽ được ra mắt độc giả vào ngày mai, 28/6 trên mục "Đời sống showbiz", kính mời quý độc giả đón xem.
Content + Media: Thương Đặng
