Khi sân khấu lô tô cả nước rơi vào tình trạng ế ẩm, năm 2019, Lâm Quốc Khải cùng nhóm bạn lập đoàn Sài Gòn Tân Thời và nhanh chóng gây tiếng vang.
Thời điểm sân khấu hội chợ ăn nên làm ra, nhiều bà bầu đua nhau lập đoàn dẫn đến tình trạng cạnh tranh khốc liệt, cung nhiều hơn cầu.
Ngoài ra, vài năm trở lại đây, văn hóa nông thôn đã khác và các dịch vụ giải trí mọc lên như nấm chẳng kém mấy thành thị. Khán giả dần không còn mấy mặn mà với sân khấu hội chợ dù các chủ đoàn liên tục tung nhiều chiêu trò để hút khách. Người xem quay lưng, miếng ăn chia nhỏ khiến cuộc sống của những mảnh đời lô tô trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
“Lô tô giờ chắc hết thời thật rồi. Vé có 10 nghìn đồng mà rao đến khan cổ họng cũng chẳng ai mua”, chị Ngọc Mai, chủ đoàn lô tô ở Đồng Nai chia sẻ.
Cuối năm 2017, sự xuất hiện của đoàn lô tô Sài Gòn Tân Thời tại một khu vui chơi, ẩm thực ở TP.HCM đã mở màn cho sự sống lại của nghệ thuật lô tô. Sau đó, nhiều đoàn khác cũng ra đời và hoạt động sôi nổi tại Sài Gòn với khoảng 50 "bóng hồng" chuyển giới.
Lộ Lộ (tên thật Lâm Quốc Khải), người sáng lập đoàn lô tô Sài Gòn Tân Thời được xem là “bà bầu” quyền lực nhất Sài thành. Quyết định từ bỏ công việc ổn định để theo đuổi gánh hát lô tô của Lộ Lộ đã tạo thành cuộc thay da đổi thịt lô tô Sài Gòn.
Thời gian đầu quyết định lập đoàn, điều Lộ Lộ lo lắng nhất chính là tài chính và địa điểm biểu diễn. Không ít lần, Lộ Lộ bị từ chối vì một số lý do nhạy cảm khi đi xin địa điểm tổ chức hát lô tô. Tưởng chừng mọi hi vọng đều dập tắt thì Lộ Lộ nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình của một sân khấu ở quận 1, TP.HCM. Ban đầu, quản lý tại đây hiểu được tâm tư của Lộ Lộ nên đã tình nguyện hỗ trợ cho nhóm mà không cần lấy chi phí. Đó là động lực và một phần giúp cho Lộ Lộ giảm nhẹ được nỗi lo về tài chính, chuyên tâm phát triển đoàn.
Quản lý con người cũng là vấn đề trăn trở của Lộ Lộ. Nhưng bằng sự quyết tâm, được gia đình và bạn bè ủng hộ, Lộ Lộ đã quyết đánh liều một phen cho gánh lô tô mà mình tâm huyết.
"Những ngày đầu nhóm chỉ có 4 diễn viên và chưa ai biết đến nên mỗi đêm diễn lượng khách đến xem và chơi lô tô rất ít. Có những đêm diễn thời tiết không thuận thì lượng khách lại càng thưa thớt hơn, số tiền từ nguồn bán vé không đủ để chi trả cho phí thuê quần áo, cát-xê của diễn viên và nhiều thứ phát sinh khác. Hiểu được khó khăn của tôi, các chị em trong đoàn đã không ngần ngại diễn không công hoặc lấy chi phí ít lại. Cùng nhau vượt qua những lúc khó khăn cho đến khi đoàn có được lượng khách ổn định, điều đó khiến tôi rất cảm động và trân quý”, Lộ Lộ trải lòng.
Dù vắng khách nhưng đoàn lô tô Sài Gòn Tân Thời không diễn sơ sài, qua loa để xong một đêm diễn. Lộ Lộ thừa nhận từng cầm cố tài sản của mình để duy trì đoàn. Thấy được tâm huyết của chủ đoàn, các nghệ sĩ luôn mang đến một tinh thần làm việc nghiêm túc. Thỉnh thoảng “bà bầu” vẫn nhìn thấy những “fan ruột”, luôn âm thầm ủng hộ gánh lô tô. Chính điều đó khiến Lộ Lộ cảm hạnh phúc và lấy làm động lực để bản thân và các chị em cố gắng nhiều hơn.
“Với khán giả, hồi xưa họ nhìn nghệ sĩ lô tô bằng ánh mắt dè bỉu, kỳ thị thì bây giờ họ rất chào đón và có cái nhìn thiện cảm hơn”, Lộ Lộ tâm sự.
Lộ Lộ từng tham gia gameshow “Thách thức danh hài”. Lúc đó, Trấn Thành hỏi: “Em tên gì”. Suy nghĩ nhanh, chàng trai quê miền Tây bộc phát nói ra một nghệ danh là Lộ Lộ. Trấn Thành khen tên đẹp nên giữ luôn. Thế là nghệ danh Lộ Lộ ra đời từ đó.
Sau đó, Lộ Lộ xuất hiện trong gameshow “Người bí ẩn”. Khả năng hát lô tô độc đáo cùng cách nói chuyện duyên dáng đã khiến công chúng ấn tượng trước hình ảnh của bà chủ đoàn lô tô đình đám. Đến khi gameshow “Lô tô show: Gánh hát ngàn hoa” phát sóng thì Lộ Lộ cùng đoàn lô tô Sài Gòn Tân Thời càng trở thành cái tên “hot” hơn bao giờ hết. Từ đó, đoàn lô tô Sài Gòn Tân Thời đắt show sự kiện, chương trình giải trí khắp các tỉnh thành.
Trước khi thành lập Sài Gòn Tân Thời, Lộ Lộ gặp nghệ sĩ Trung Dân trong một chương trình truyền hình. "Bà bầu" thăm dò ý kiến nghệ sĩ tiền bối về lô tô. Nghê sĩ Trung Dân nói: “Chú ghét dân lô tô nhất các điều sau: sinh hoạt phóng túng, ăn mặc lố lăng, nói chuyện tục tĩu”, Lộ Lộ ghi nhận một cách thầm lặng.
Thời gian sau, khi Sài Gòn Tân Thời nổi tiếng được mời diễn khắp nơi. Nghệ sĩ Trung Dân gặp lại Lộ Lộ khen hết lời. Bởi vì anh cho rằng Sài Gòn Tân Thời đã nâng cấp cho lô tô lên một nấc cao hơn, đó là sạch và hiện đại.
Ca sĩ Thảo Nhi, một thành viên trong đoàn cho biết: "Chị Lộ Lộ không cho phép chúng em mặc đồ hở hang, bắt buộc phải chọn bà ba và áo dài khi trình diễn. Trừ khi có các đêm thời trang chủ đề thì ăn mặc theo đúng phong cách. Tuy nhiên, cũng không mặc hở hang”.
“Chị Lộ Lộ cũng không đồng ý cho chúng em nói tục, chửi thề hay sinh hoạt bừa bãi trong đoàn và cả bên ngoài. Chị ấy không dùng kỷ luật khắt khe mà chỉ nhắc nhở nhẹ”, Thảo Nhi cho biết thêm.
"Đứa con tinh thần" ngày càng thành công thì cũng đồng nghĩa với nỗi lo trong lòng của người mang trọng trách trưởng đoàn ngày càng lớn. Nhìn bên ngoài có vẻ hào nhoáng và yêu đời là thế, nhưng sau mỗi đêm diễn, Lộ Lộ vẫn một mình lo toan các khoản chi phí cho đoàn. Có khi anh phải mang đồ dùng cá nhân đi cầm để tạm thời chi trả các khoản phí phát sinh trong đoàn mà chưa một lời kể lể và than oán.
Không chỉ vậy, Lộ Lộ rất quan tâm đến những nghệ sĩ lô tô trong đoàn lẫn ngoài đoàn. “Bà bầu” lập một quỹ từ thiện, giúp đỡ các nghệ sĩ lô tô lớn tuổi, hết thời khi họ bị bệnh tật, thiếu thốn.
Lộ Lộ chia sẻ: “Đoàn bây giờ có 24 thành viên. Một nửa trong số đó chuyển giới 50%. Người chuyển giới sức khỏe không được tốt nên hay đau yếu bệnh tật. Những lúc như thế chúng tôi phải đùm bọc nhau”.
Lộ Lộ thừa nhận, lắm lúc mình cũng mệt mỏi và muốn buông xuôi tất cả. Song khi nhìn lại khoảng thời gian khó khăn khi thành lập đoàn, bản thân cùng các chị em nỗ lực từng ngày và cả sự ủng hộ từ gia đình, những người xung quanh nên 9x lại không cho phép bản thân mình buông bỏ.
"Nếu không làm lô tô thì mình vẫn có một việc làm ổn định, vẫn có đồng lương lo được cho bản thân và gia đình. Tôi thích thì vẫn có thể đi diễn để thoả đam mê với nghệ thuật. Từ khi thành lập đoàn, dường như mình không còn thời gian cho bản thân nữa. Kể cả những tài sản cá nhân cũng phải mang đi cầm để lo cho đoàn. Nhiều lúc mình cũng mệt mỏi lắm chứ, nhưng nhìn thấy sự cố gắng từng ngày của các chị em trong đoàn, trải qua khoảng thời gian khó khăn và cả sự ủng hộ từ khán giả, mình lại không cho phép bản thân yếu đuối.
Nếu bây giờ mà tôi có bỏ cuộc, thì cũng phải do mọi người ý kiến, chứ mình sẽ không tự quyết định. Bởi bây giờ tôi không còn sống cho riêng mình nữa, mà là sống cho sự tồn tại của cả đoàn".
Sau những khó khăn vất vả, đoàn lô tô Sài Gòn tân thời đã tạo được tên tuổi riêng không chỉ với khán giả tại TP.HCM mà còn thu hút sự chú ý của khán giả trên cả nước, những du khách nước ngoài. Bên cạnh 3 suất diễn vào những ngày cuối tuần thì đoàn còn được mời đi biểu diễn ở tỉnh, ở những sự kiện lớn. Cũng từ đó, các thành viên trong đoàn có được một nguồn thu nhập ổn định hơn, đời sống phần nào được cải thiện.
Tin vui lớn nhất dành cho lô tô, đó là đoàn Sài Gòn Tân Thời đã có nhiều chuyến lưu diễn ở nước ngoài như Úc, Đài Loan...
Chuyến đi đã giúp đoàn có những trải nghiệm, đồng thời khẳng định một điều tưởng như chỉ có trong mơ đối với các nghệ sĩ lô tô là mang văn hóa lô tô đến với môi trường quốc tế.
Nghệ sĩ La Kim Quyền, người có 20 năm ăn ngủ cùng các đoàn lô tô, không giấu được niềm vui khi lần đầu tiên mang lô tô ra ngoài biên giới Việt Nam biểu diễn: "Đó là điều mà cả cuộc đời đi hát lô tô tôi không dám mơ ước.
Và có thực tế rất vui là giờ đây, ở các đêm biểu diễn của đoàn thường xuyên thu hút khách quốc tế cũng như nhiều kiều bào về nước. Điều đó làm Quyền hạnh phúc vô cùng".
Về tương lai, Lộ Lộ đang ấp ủ cho mình tham vọng về sự phát triển mạnh mẽ hơn của đoàn. Ngoài ra, “bà bầu” còn muốn truyền bá rộng rãi hơn về lô tô đang dần bị lu mờ ở một số địa phương.
Lộ Lộ trải lòng: "Thỉnh thoảng tôi vẫn nhìn thấy một số khán giả là du khách nước ngoài đến xem, tôi rất bất ngờ nhưng cũng vui lắm. Trong tương lai, tôi sẽ tìm cách để giúp cho những người nước ngoài họ cũng có thể hiểu được lô tô là gì và cùng tham gia dò số. Bên cạnh đó, tôi cũng sẽ cố gắng không ngừng đổi mới hơn về hình ảnh trong những đêm diễn".
Tuyến bài dài kỳ: Phận đời lô tô
Bài tiếp theo: Cô đào Năm Chà: "Người ta nghĩ bê đê là thứ gì đó kinh tởm, khủng khiếp lắm" sẽ được ra mắt độc giả vào ngày mai, 27.6 trên mục "Đời sống showbiz", kính mời quý độc giả đón xem.
Content & Media: Phan Trai Úc
