Sức nóng của cơn sốt AI đã đẩy cổ phiếu Nvidia tăng gần gấp 3 lần trong năm 2024 và hơn 2.700% trong 5 năm qua.
Ngày 5/11 (giờ Mỹ), lần thứ hai trong năm, Nvidia vượt qua Apple để trở thành công ty đại chúng có giá trị nhất thế giới. Cổ phiếu Nvidia tăng gần 3%, đưa vốn hóa thị trường của công ty đạt 3,43 nghìn tỷ USD, vượt qua Apple ở mức 3,4 nghìn tỷ USD. Cổ phiếu Nvidia đã tăng gần 3 lần trong năm 2024, khi các nhà đầu tư tiếp tục tin tưởng vào tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ và vị thế dẫn đầu của Nvidia trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI).
Nvidia hiện là nhà cung cấp GPU hàng đầu, sản phẩm chủ chốt trong việc phát triển và triển khai phần mềm AI tiên tiến, như ChatGPT của OpenAI. Trong năm năm qua, cổ phiếu Nvidia đã tăng hơn 2.700%. Doanh thu của hãng cũng tăng gấp đôi hoặc gấp ba trong 5 quý gần nhất.
Điều gì khiến Nvidia vươn mình mạnh mẽ đến như vậy?
Hành trình nghìn tỷ bắt đầu từ một con chip xử lý đồ họa
Vào đầu thập niên 90, khi máy tính dần phổ biến trong công chúng, Jensen Huang cùng Chris Malachowsky và Curtis Priem – ba nhà sáng lập Nvidia – đã nhận ra tiềm năng của trò chơi điện tử như một động lực chính cho doanh thu máy tính. Họ dự đoán rằng, để đáp ứng nhu cầu đồ họa ngày càng phức tạp, máy tính sẽ cần thêm những con chip chuyên dụng bên cạnh CPU.
Năm 1993, tại quán đồ ăn nhanh Denny's, Nvidia đã được thành lập với mục tiêu tạo ra một loại chip máy tính có thể lập trình đặc biệt.
Trong nhiều thập kỷ, ngành công nghiệp chip của Hoa Kỳ bị thống trị bởi Intel và Advanced Micro Devices (AMD), những “đại gia” trong việc sản xuất bộ xử lý trung tâm (CPU) – nền tảng cốt lõi cho hầu hết các quy trình tính toán. Nhưng Nvidia đã chọn hướng đi khác: chuyên sản xuất các đơn vị xử lý đồ họa (GPU), chủ yếu phục vụ cho các tác vụ xử lý hình ảnh, ban đầu gắn liền với trò chơi điện tử và đồ họa máy tính.
Năm 1995, Nvidia tung ra con chip đầu tiên của mình - NV1 và sau đó là NV2. Thế nhưng, các sản phẩm này không mấy thành công, khiến doanh nghiệp lao đao, Jensen Huang buộc phải sa thải một nửa lực lượng lao động.
Hết tiền, đối mặt nguy cơ phá sản, Huang đặt cược vào mẫu chip NV3 ra đời vào năm 1997. Thành công vang dội của NV3 giúp công ty "trở về từ cõi chết". Quan trọng hơn, doanh số tốt mang lại cho Huang và đội ngũ lãnh đạo Nvidia niềm tin, rằng họ bắt đầu đi đúng hướng.
Tới năm 1999, Nvidia chính thức IPO. Cũng trong năm này, công ty cho ra mắt bộ xử lý đồ họa GPU đầu tiên trên thế giới, mở đường cho việc định hình lại ngành công nghiệp máy tính.
Mọi nỗ lực đã được đền đáp khi năm 2000, Nvidia giành hợp đồng lớn đầu tiên: sản xuất chip cho máy chơi game Xbox của Microsoft. Kể từ đó, Nvidia được chú ý hơn nhờ các sản phẩm GPU cho máy tính. Khi làn sóng khai thác tiền số diễn ra, công ty lại tiếp tục hưởng lợi nhờ cơn khát card đồ họa.
Không chỉ dừng lại ở đồ họa, các GPU của Nvidia còn có khả năng thực hiện đồng thời nhiều phép tính phức tạp – điều mà các CPU truyền thống không thể làm được. Theo thời gian, điều này không chỉ giúp Nvidia vượt trội về hiệu suất mà còn giúp tiết kiệm năng lượng đáng kể.
Dần dần, các hãng sản xuất chip khác cũng tham gia vào thị trường GPU để cạnh tranh, nhưng Nvidia vẫn là lựa chọn ưu tiên của các công ty cần hiệu suất cao. Nhờ chuỗi cung ứng mạnh mẽ, Nvidia không chỉ sản xuất GPU với số lượng lớn mà còn cung cấp phần mềm đi kèm được các lập trình viên đánh giá cao.
GPU của Nvidia đã sớm trở thành công cụ xử lý thông tin hình ảnh cho các công ty ô tô trong phần mềm hỗ trợ người lái, và đến nay, phần cứng của Nvidia đã có mặt trên tất cả các xe Tesla. Tuy nhiên, mãi đến năm 2020, Intel vẫn dẫn đầu về giá trị vốn hóa thị trường so với Nvidia.
Đại dịch và cuộc cách mạng AI
Trong thời gian đại dịch, nhu cầu làm việc từ xa tăng cao, đòi hỏi các trung tâm dữ liệu phải mở rộng để hỗ trợ điện toán đám mây. Cùng lúc, sự gia tăng phổ biến của trò chơi điện tử khi mọi người buộc phải ở nhà đã giúp doanh thu của Nvidia tăng vọt. Năm 2021, công ty từng đạt 800 tỷ USD nhưng đã sụt giảm ngay sau đó.
Đầu năm 2022, Nvidia công bố sản phẩm mang tính đột phá: H100 - bộ xử lý đồ họa GPU mạnh nhất từng chế tạo. Tuy nhiên, H100 gần như không được quan tâm. Giới chuyên gia nhận định công ty chọn sai thời gian công bố, bởi các doanh nghiệp công nghệ đang thắt chặt chi tiêu và liên tục sa thải nhân sự.
Tháng 11 cùng năm, OpenAI cho ra mắt ChatGPT. Cơn sốt AI "bùng nổ" trên toàn thế giới. Nhu cầu xây dựng các trung tâm dữ liệu để huấn luyện AI khiến chip H100 trở được săn lùng và trở nên khan hiếm. Cơ sở hạ tầng phần mềm và chuỗi cung ứng của Nvidia đã giúp họ nhanh chóng trở thành nguồn cung cấp đáng tin cậy cho các công ty cần sức mạnh tính toán lớn phục vụ AI.
Nvidia nhanh chóng gia nhập câu lạc bộ nghìn tỷ USD cùng với Apple, Microsoft, Google và Amazon. Giám đốc điều hành và đồng sáng lập Jensen Huang chia sẻ rằng thành công này đến từ sự kết hợp của may mắn và tầm nhìn.
“Chúng tôi chỉ đơn giản tin rằng một ngày nào đó điều gì đó mới mẻ sẽ xảy ra, và phần còn lại đòi hỏi một chút may mắn,” Huang nói. “Đó không phải là sự tiên đoán. Sự tiên đoán là điện toán tăng tốc”.
Định hình lại thị trường công nghệ toàn cầu
Chuyên môn của Nvidia trong lĩnh vực GPU giúp họ duy trì giá bán cao cho sản phẩm, và chip của họ được đánh giá là độc đáo. Được sản xuất tại Đài Loan, các chip này hiện trong tình trạng khan hiếm do nhu cầu của các công ty mong muốn phát triển khả năng AI. Trong khi Đạo luật Khoa học và CHIPS năm 2022 của chính quyền Biden ra đời nhằm khuyến khích sản xuất GPU trong nước, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Gina Raimondo cho biết lượng chip dự kiến sẽ cần là rất lớn, đồng thời kêu gọi thêm các khoản trợ cấp liên bang nếu Mỹ muốn theo kịp nhu cầu.
Bất chấp lo ngại về việc cung không đủ cầu, nhà đầu tư vẫn đặt niềm tin lớn vào Nvidia. Một số người cho rằng thành công của Nvidia có thể là dấu hiệu của bong bóng AI, nhưng các nhà phân tích Phố Wall như Tony Pasquariello của Goldman Sachs cho rằng sức khỏe tài chính của Nvidia là minh chứng cho tính khả thi của công ty.
“Hoạt động kinh doanh trung tâm dữ liệu của họ thực sự đáng kinh ngạc,” Pasquariello viết. Theo Agati của PNC, kết quả tài chính của Nvidia có tác động mạnh đến các chỉ số chứng khoán lớn. “Nvidia giờ đây đã trở thành một phần không thể thiếu của thị trường chứng khoán”, Agati nhận xét, và cho rằng với “dữ liệu là dầu mỏ mới,” Nvidia tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong ngành công nghệ toàn cầu.
Giám đốc điều hành và đồng sáng lập Jensen Huang chia sẻ rằng thành công của Nvidia đến từ sự kết hợp của may mắn và tầm nhìn.
Hiện tại, hầu hết các công ty công nghệ lớn như Amazon, Google, Meta, Microsoft và Oracle đều đang sử dụng chip Nvidia. Bloomberg News gọi GPU của Nvidia là "ngựa thồ cho AI", và nhà phân tích Amanda Agati của PNC Financial Services Group nhận xét Nvidia là “một thế lực gần như độc quyền” trong lĩnh vực này.
Theo ông Raj Joshi, Phó chủ tịch cấp cao của Moody’s, Nvidia hiện là nhà cung cấp hạ tầng “thống trị” đằng sau sự phát triển của ngành AI. Ông nhận xét, trong khi các nhà sản xuất chip khác vẫn đang cố gắng bắt kịp, thì ba thập kỷ Nvidia tập trung vào GPU chính là lợi thế lớn của họ. “Lĩnh vực AI mới nổi được GPU hỗ trợ tốt hơn,” Joshi nói, và cho rằng Nvidia hiện là nền tảng cho hầu hết các công ty AI.
Content & Media: Nguyễn Bình
