Google nhận án phạt 5 tỷ USD vì cạnh tranh không lành mạnh

Quyết định của Liên minh châu Âu đánh dấu mức phạt cao nhất từng có đối với các hành vi lũng đoạn thị trường cũng như giáng một đòn mạnh vào Thung lũng Silicon.

Google nhận án phạt 5 tỷ USD vì cạnh tranh không lành mạnh - 1

Hôm qua ngày thứ Tư tại Brussels, Bỉ, Liên minh châu Âu đã quyết định mức phạt 4,34 tỷ EUR (tương đương với 5 tỷ USD) đối với công ty con của Alphabet Inc. đồng thời ra lệnh thay đổi mô hình kinh doanh đối với Android - hệ điều hành di động phổ biến nhất thế giới vốn được coi là “cần câu cơm” hữu hiệu nhất của Google.

Khối liên minh cho biết Google đã lạm dụng sự thống trị của hệ điều hành di động Android - vốn chiếm 80% thị phần hệ điều hành di động - để quảng bá và cắm rễ các ứng dụng và dịch vụ di động của riêng mình lên smartphone người tiêu dùng, đặc biệt với hai sản phẩm Google Search và trình duyệt Chrome của hãng.

Thật vậy, điện thoại Android luôn được cài đặt sẵn một lượng lớn các dịch vụ của Google, bao gồm Search và Chrome. Các đối thủ của Người khổng lồ tìm kiếm từ lâu đã khiếu nại rằng thế độc tôn của Android đem lại cho Google một ưu thế bất công bởi Google sẽ thu hút người dùng sử dụng các dịch vụ sẵn có, sau đó dùng lượng dữ liệu khổng lồ thu được để target quảng cáo hiệu quả hơn. Nói cách khác, nhóm ứng dụng được cài sẵn của Google bóp nghẹt mọi cơ hội chống trả của những ứng dụng và dịch vụ khác cùng chức năng tới từ chính nhà sản xuất thiết bị.

Lượng thiết bị smartphone bán ra tính theo hệ điều hành sử dụng. Nguồn: IDC

Với án phạt của mình, Ủy ban cho rằng Google đã có hành vi cạnh tranh trái pháp luật khi lợi dụng quyền lực của mình trên thị trường để “khích lệ” các nhà sản xuất điện thoại cài đặt sẵn thiết bị với dịch vụ và ứng dụng của Google, thậm chí Người khổng lồ công nghệ còn trả tiền cho nhiều nhà sản xuất lớn để đạt được mục đích. Hóa ra, Google đã bao gồm nhiều điều khoản mang tính áp đặt với nhà sản xuất điện thoại và các công ty viễn thông nếu họ muốn sử dụng Android trên thiết bị của mình - dù rằng trên giấy tờ Google cung cấp Android cho nhà sản xuất hoàn toàn miễn phí.

Bà Margrethe Vestager, Ủy viên cấp cao Liên minh châu Âu nói: “Google đã sử dụng Android như một công cụ để đổ bê tông cho thế độc quyền của công cụ Google Search. Hành vi này đã dập tắt mọi cơ hội nghiên cứu và đột phá cũng như cạnh tranh một cách lành mạnh của các đối thủ ”.

Bà Margrethe Vestager.

Cổ phiếu của công ty mẹ Google - Alphabet - ngay sau khi án phạt 5 tỷ USD được công bố đã chứng kiến mức sụt giảm 1,1% trong phiên giao dịch trước giờ mở cửa ngày thứ Tư.

Thị phần trình duyệt Chrome phiên bản di động. Nguồn: StatCounter

Về phần mình, Google cho biết sẽ kháng án. Trong một bài đăng cùng ngày, CEO Sundar Pichai cho biết Android đã giúp thúc đẩy cuộc cạnh tranh lành mạnh giữa các nhà sản xuất smartphone và tạo ra nhiều lựa chọn hơn bao giờ hết cho người tiêu dùng. Ông còn úp mở rằng quyết định phạt có thể sẽ “làm chao đảo thế cân bằng vốn có của hệ sinh thái Android” vì khi đó Google sẽ buộc phải cấp phép sử dụng mất tiền để Android có thể tới được tay nhà sản xuất thay vì phân phối một cách miễn phí như bây giờ:

“Quyết định ngày hôm nay sẽ trực tiếp từ chối một mô hình kinh doanh vốn dĩ hỗ trợ cho Android - điều giúp tạo ra được nhiều lựa chọn hơn cho người tiêu dùng”.

CEO Google, ông Sundar Pichai.

Số tiền phạt chiếm khoảng 40% lợi nhuận ròng của Google tính đến hết 2017, tức khoảng 12,62 tỷ USD và Google được gia hạn 4 tháng để trả tiền phạt. Cùng với án phạt, công ty con của Alphabet được yêu cầu chấm dứt hành vi đi ngược lại Luật chống độc quyền của mình trong vòng 90 ngày. Điều này đồng nghĩa với việc Google không được tiếp tục ép buộc nhà sản xuất phải cài đặt trình duyệt Chrome làm trình duyệt mặc định, đặt Google Search làm công cụ tìm kiếm mặc định và chào giá hấp dẫn với những nhà sản xuất sẵn sàng cài sẵn Search vào thiết bị của mình.

Lợi nhuận từ quảng cáo của Google và các hãng khác. Nguồn: eMarketer

Lệnh phạt tới từ Liên minh châu Âu rất có thể sẽ đảo ngược thế thống trị độc tôn của Android. Đó là chưa kể đến hàng loạt thách thức vừa được tạo ra cho mô hình kinh doanh của Google - vốn dĩ chủ yếu dựa vào doanh thu quảng cáo. Nhưng quan trọng hơn cả, biện pháp mới sẽ mở ra cánh cửa phát triển cho các công cụ tìm kiếm, trình duyệt hay thậm chí cả những hệ điều hành khác khi mà giờ đây bàn tay của Google trên thị trường di động vốn dĩ đang nắm đằng chuôi sắp sửa bị nới lỏng.