Diego Maradona: Trong tiếng vọng Vĩnh Hằng

Diego Armando Maradona hòa trộn cả cuộc đời 60 năm của mình vào bóng đá cũng như biến bóng đá thành cả cuộc đời 60 năm của mình, để trở thành một biểu tượng vĩnh hằng.

Sẽ là thừa thãi và vô cùng chật hẹp, nếu cứ luôn quy nạp tất cả những gì Diego Armando Maradona mang đến cho hành tinh bóng đá vào “Bàn tay của Chúa”, pha đơn thương độc mã hạ nhục cả hàng phòng ngự Anh năm 1986 hay “màu áo xanh đẫm lệ” đêm chung kết Italia 1990.

Anh là một thực thể kỳ vĩ và cao rộng hơn thế gấp nhiều lần, khi hòa trộn cả cuộc đời 60 năm của mình vào bóng đá cũng như biến bóng đá thành cả cuộc đời 60 năm của mình, để trở thành một biểu tượng vĩnh hằng.

Một bản năng, một kiểu sống, một cuộc đời độc nhất vô nhị.

1. Argentina đã mải miết đi tìm người thay thế Maradona 26 năm qua, kể từ sau khi anh vĩnh viễn để lại chiếc áo số 10, và quan trọng hơn thế là tấm băng đội trưởng của Los Albicelestes, kể từ sau cú sốc tối tăm mặt mũi tại World Cup 1994.

Rất nhiều người đã đến và đã đi, từ Marcelo Gallardo qua Pablo Aimar tới Juan Roman Riquelme, đến Carlos Tevez và cả Lionel Messi. Song, khoảng trống ấy không những không được lấp đầy, mà dường như càng ngày càng trở nên hun hút.

Gần ba thập kỷ, không thể nói rằng những thế hệ hậu bối không ai có đủ kỹ năng để thực hiện những điều mà Diego Maradona đã từng làm mọi cầu trường nhảy múa vào những năm 1980 – 1990 ấy. Những bước tiến chóng mặt của công nghệ và khoa học đã khiến mọi chuyện trở nên dễ dàng hơn nhiều đối với các tài năng, đặc biệt là những tài năng thiên bẩm kiểu Lionel Messi.

Tuy vậy, dường như tất cả những người được chờ đợi sẽ kế tục thành công “Diego thần thánh” vẫn thiếu một điều gì đó. Một thứ “thần uy” vượt khỏi khuôn khổ của những động tác đơn thuần. Thứ ánh sáng (đôi khi lấp lánh màu gian xảo) của một bản năng, một kiểu sống, một cuộc đời độc nhất vô nhị.

Diego Maradona và bàn thắng "Bàn tay của Chúa"

2. Ta hãy thử không đặt Messi cạnh Maradona. Thay vào đó, đặt Buruchaga, Valdano của Mexico 86 hay Claudio Caniggia của Italia 90, cạnh những Gonzalo Higuain, Sergio Aguero hay Paulo Dybala của thời điểm hiện tại. Sự chênh lệch rõ ràng là không lớn, nếu không muốn nói rằng những tên tuổi của thế kỷ XXI còn tỏ ra vượt trội hơn ở rất nhiều khía cạnh.

Vậy nên, câu hỏi đặt ra là làm thế nào Diego Maradona lại có thể chắp cánh cho những đồng đội của mình ngoạn mục đến vậy, với đường chuyền dọn cỗ cho Buruchaga ấn định chiến thắng đêm chung kết Mexico 1986, trước sức ép tức ngực mà những người Tây Đức đang đè xuống cả cầu trường Aztec với màn “rũ bùn đứng dậy” kinh hoàng?

Làm thế nào mà trong vòng vây của những cái bóng áo vàng Brazil - ứng viên vô địch số 1 World Cup 1990, Maradona lại có thể chuyền được “đường chuyền đẹp nhất đời tôi” cho Caniggia thoát xuống như một đường gươm, đâm ngã người gác đền Claudio Taffarel, đưa một Argentina què quặt tiếp tục tiến sâu vào đến tận chung kết?

Những khoảnh khắc sinh tử lấp lánh trên đỉnh cao đó chỉ có thể được tạo nên bởi một yếu tố: Bản lĩnh. Thứ bản lĩnh thoát thai từ cá tính không chấp nhận thứ khuôn khổ nào.

Đường chuyền đẹp nhất cuộc đời Maradona

3. Phóng chiếu từ những gì diễn ra trên và quanh sân cỏ, ta có sự phác thảo tương đối chính xác về con người Maradona. Đơn giản, không ai có thể lường trước anh sẽ làm những gì. Có thể là những điều tuyệt vời. Có thể là bi kịch.

Như cách anh hủy hoại chính mình trong trụy lạc và những mối quan hệ mờ ám với mafia Napoli. Như cách anh dìm cả đất nước của mình vào sầu khổ, và khiến đồng đội choáng váng đến hoàn toàn lạc lối, khi bị phát hiện dương tính với chất kích thích ở World Cup 1994.

Năm đó, có lẽ là lần đầu tiên anh được dẫn đầu một Los Albicelestes hùng mạnh đến thế, với hàng loạt hảo thủ chuẩn bị vào độ chín. Thực lực của cái tập thể gồm những Batistuta, Caniggia, Sensini, Ortega, Redondo vượt quá xa những người đồng đội trong hành trình kỳ diệu 1986, và cuộc chinh phục u buồn 1990.

Argentina ấy đã thắng như chẻ tre hai trận đầu. Song, sau khi Maradona buộc phải ngồi ngoài, không còn phép màu nào, thậm chí là không còn chút sinh lực nào lóe lên nữa. Lần lượt, Bulgaria của Stoichkov và Romania của Hagi chế nhạo họ.

Maradona khi bị phát hiện dương tính với chất kích thích ở World Cup 1994

Phóng chiếu từ World Cup 1994 ấy, cho đến giờ, ta vẫn có thể thấy được hình ảnh khái quát của cả đội tuyển Argentina. Khi có Maradona và khi không có Maradona là hai mảng màu hoàn toàn khác biệt, thậm chí đối lập. Cho dù, anh vẫn luôn ở đó, dõi theo đội bóng yêu mến từ khán đài (và vô thức khiến những lớp hậu bối ngạt thở bởi tầm vóc của mình).

Không biết đến bao giờ đất nước ấy mới sản sinh được thêm một thứ bản ngã đủ sức thu hút tất cả và làm lu mờ tất cả, kể cả các đối thủ, như vậy. Là một vị thánh, là một ác quỷ, là một người bình thường, là Đấng cứu rỗi, là kẻ tội đồ…đến cả những thế hệ sau này chỉ có thể được xem anh chơi bóng qua các đoạn băng chiếu lại cũng có thể hiểu: Anh mê hoặc cả thế giới không phải chỉ bằng kỹ năng, mà bằng tất cả ái ố hỷ nộ của cả một đời người.