Alex Ferguson: Sinh nhật thời nghỉ hưu

Hôm nay, 31/12, ngày cuối cùng trong năm 2013 cũng chính là ngày sinh nhật thứ 72 của Sir Alex Ferguson, một trong những HLV giỏi nhất mọi thời đại. Đó là sinh nhật không bóng đá đầu tiên của Alex Ferguson sau khi nghỉ hưu hồi tháng 5 và ông đã có thể có những ngày nghỉ Giáng sinh và năm mới thực sự bên người bạn đời Cathy trong căn hộ ấm cúng ở Cheshire.

Từng bị sa thải vì “không có tố chất”

Chức vô địch Premier League thứ 13 cùng Man United là đoạn kết cho một sự nghiệp bóng đá đầy hiển vinh của người đàn ông xứ Scot. Ngay cả sự nghiệp cầu thủ của Ferguson cũng không tầm thường như nhiều người lầm tưởng, ông từng là một chân sút cừ với hiệu suất trung bình 0,54 bàn/trận trong màu áo các CLB Queens Park, St Johnstone, Dunfermline, Rangers, Falkirk và Ayr United. Thế nên việc Ferguson giải nghệ năm 32 tuổi để nhận công việc HLV part-time với mức lương 40 bảng/tuần ở East Stirlingshire là một bất ngờ. Đội bóng ấy chỉ có 8 cầu thủ biên chế và… không có thủ môn.

Alex Ferguson dĩ nhiên không gắn bó với đội bóng làng ấy lâu. Ông chỉ ở lại 117 ngày nhưng đã để lại nhiều dấu ấn. Cựu tiền vệ Bobby McCulley từng thú nhận: “Thứ đầu tiên khiến tôi khiếp hãi là đôi mắt ông ấy. Chỉ là cái nhìn bình thường nhưng mang tới cảm giác của Tử thần. Ông ấy làm chúng tôi khiếp sợ”.

Jock Stein, cũng là một nhà cầm quân Scotland vĩ đại là người thuyết phục Ferguson chuyển đến St Mirren, CLB xếp hạng thấp hơn East Stirlingshire nhưng lại có quy mô lớn hơn. Ferguson lập tức giúp CLB này thăng hạng Nhất với đội quân có tuổi đời trung bình 19. Mặc dù vậy ông vẫn bị Chủ tịch Willie Todd sa thải vì “không đủ trình độ làm HLV”.

Sir Alex là HLV thành công nhất trong lịch sử MU

Một “máy sấy tóc” bẩm sinh

Sau này người ta biết được rằng lý do thực sự khiến Todd đuổi Ferguson là bởi ông biết vị HLV của mình đã nhận lời Aberdeen, một CLB thuộc top đầu nhưng mởi chỉ một lần vô địch quốc gia. Ferguson phải mất một thời gian để kiểm soát phòng thay đồ nhưng ông chỉ cần 2 năm để giành chức vô địch Scotland đầu tiên, chấm dứt 15 năm thay phiên thống trị của Rangers và Celtic. Người đàn ông quê Glasgow tiếp tục gây tiếng vang với 4 chiếc Cúp và đoạt Cúp C2 cùng Siêu Cúp châu Âu.

Nhưng đó cũng là giai đoạn mà Ferguson bắt đầu được gán nickname “Furious Fergie” (Fergie dữ tợn). Ông phạt tiền đạo John Hewitt chỉ vì… dám vượt qua xe ông khi lưu thông trên đường. Ông đá tách trà vào các cầu thủ và công khai chỉ trích “màn trình diễn ô nhục” của họ trên truyền hình. Phong cách “máy sấy tóc” định hình từ đó dù nickname ấy vẫn chưa được gắn chính thức.

Sau thành công cùng Aberdeen, Ferguson được Jock Stein mời vào ban huấn luyện đội tuyển Scotland cho chiến dịch World Cup 1986. Tuy nhiên Stein đã qua đời do bệnh tim vào tháng 9/1985 và Ferguson được giao nhiệm vụ nắm đội. Scotland dừng bước ngay sau vòng loại.

Từ chối Arsenal để đến MU

Scotland luôn là nguồn cung cấp HLV lớn cho giải VĐQG Anh và thành công cùng Aberdeen biến Ferguson thành mục tiêu săn đuổi. Trước khi chuyển đến Manchester United vào tháng 11/1986, Fergie đã từ chối lời mời của nhiều CLB, trong đó có Wolverhampton, Tottenham và cả Arsenal. Nếu ông nhận lời đội bóng thành London, lịch sử đã rẽ sang hướng khác.

Như một sự sắp đặt của lịch sử, Ron Atkinson bị sa thải và MU cần một HLV mới. Họ mời và Ferguson liền chấp nhận, bắt đầu một chuyến phiêu lưu với mục tiêu vĩ đại: chấm dứt sự thống trị của Liverpool khi đội bóng thành phố Cảng đang trên đỉnh thành công. MU thì ngược lại đã đi qua chu kỳ thành công thời Matts Busby rất lâu và đã 20 năm không vô địch quốc gia. Khi Ferguson tới, CLB đang trong nhóm 4 đội cuối bảng và đối mặt nguy cơ rớt hạng. Dù không được tăng cường lực lượng, Fergie vẫn giúp MU kết thúc mùa giải với vị trí thứ 11 mà để có được thành công bước đầu ấy đòi hỏi ông phải thiết lập kỷ luật sắt và trừng trị những kẻ say xỉn như Norman Whiteside, Paul McGrath, Bryan Robson.

Thay đổi lớn bắt đầu từ mùa bóng thứ hai, khi MU kết thúc với ngôi Á quân và chỉ thua 5 trận. Nhưng sức ép đè nặng lên vai Fergie trong mùa bóng thứ 3, dù khởi đầu đầy kỳ vọng khi Mark Hughes trở lại, họ kết thúc với vị trí thứ 11, bị Nottingham đá khỏi FA Cup và trải qua chuỗi 9 trận không thắng. Đỉnh điểm của thất vọng là mùa bóng 1989-90, MU có 5 bản hợp đồng lớn nhưng vẫn tiến sát nhóm rớt hạng, đó là thời điểm mà báo chí và người hâm mộ nhất loạt yêu cầu sa thải Ferguson. Một tấm băng-rôn nổi tiếng ở Old Trafford: “3 năm chỉ toàn xin lỗi. Cút đi Fergie.”

Thật may khi ban lãnh đạo CLB vẫn quyết định sẽ cho Ferguson thêm cơ hội bởi giai đoạn sa sút diễn ra khi nhiều trụ cột chấn thương. Ông liền bắt tay vào tái cơ cấu ban huấn luyện lẫn hệ thống tuyển trạch để rồi vô địch FA Cup vào cuối mùa. Như vậy phải 4 năm sau khi được bổ nhiệm, Fergie mới có danh hiệu đầu tiên. Một năm sau, MU vô địch Cúp C2, thắng “Dream Team” của Barcelona. Tới mùa 1991-92, MU lại vô địch Cúp Liên đoàn.

Kỷ nguyên Premier League cũng chính là kỷ nguyên của MU. Quỷ đỏ chiêu mộ Eric Cantona với giá 1 triệu bảng vào mùa giải 1992-93 và giành chức vô địch quốc gia sau 26 năm chờ đợi. Thành công được duy trì với cú đúp vô địch Premier League - FA Cup mùa 1993-94, nó tiếp tục lặp lại ở mùa giải 1995-96 và năm 1997, Fergie vô địch Anh lần thứ tư. Ferguson đã làm được điều mà ông cam kết từ khi mới đến: lật đổ sự thống trị của Liverpool.

Một thế hệ trẻ đầy tài năng được sản sinh, gồm Ryan Giggs, Paul Scholes, Nicky Butt, anh em Gary & Phil Neville và David Beckham đã xây chắc triều đại MU những năm sau đó. Ferguson sau này thừa nhận: “Đó là một đội hình vĩ đại của những cầu thủ trẻ, một giai đoạn tuyệt đẹp. Những cầu thủ do CLB tự đào tạo đã mang sẵn tinh thần Manchester United ở trong mình. Họ sẽ song hành cùng bạn, bảo vệ những nguyên tắc bạn thiết lập”.

Sir Alex là huyền thoại bất tử

Chinh phục châu Âu và trở thành Hiệp sĩ

Chiến công vĩ đại nhất của Alex Ferguson là cú ăn ba ở mùa 1998-99, MU là đội bóng Anh đầu tiên vô địch Premier League, FA Cup và Cúp châu Âu. Một đêm khó quên ở Barcelona với 2 bàn thắng của các cầu thủ dự bị Teddy Sheringham, Ole Gunnar Solskjaer trong thời gian đá bù trận chung kết Champions League. Và một lời thốt ra từ miệng Fergie trong lúc ăn mừng sau này đã đi vào sách vở: “Bóng đá! Địa ngục đẫm máu!”

Triều đại huy hoàng của Ferguson nối dài với hat-trick vô địch Anh giai đoạn 1999-2001. Và sau đó là một quyết định làm thay đổi lịch sử MU, khi Fergie từ bỏ ý định nghỉ hưu vào năm 2002 (sau này, ông nói ý định đó là sai lầm lớn nhất trong đời). Ferguson ở lại, vô địch Premier League lần thứ 8 năm 2003 và một năm sau nâng Cúp FA lần thứ năm.

Những bản hợp đồng mới với Cristiano Ronaldo và Wayne Rooney đã mang tới sức sống cho CLB và mở ra thời kỳ thành công tiếp theo: đoạt Cúp Liên đoàn 2006, hat-trick vô địch Premier League 2007-2009 để cân bằng thành tích 18 lần vô địch Anh của Liverpool, và đỉnh cao là chiếc cúp bạc Champions League lần thứ hai năm 2008. Dù để mất chức vô địch vào tay Chelsea ở mùa 2009-10 nhưng chỉ một năm sau MU đã giành lại để chính thức trở thành CLB giàu truyền thống nhất nước Anh. “Vượt qua Liverpool không có nhiều ý nghĩa, quan trọng là MU trở thành đội bóng xuất sắc nhất”, Ferguson nói.

Sir Alex Ferguson đã dự liệu sẽ giải nghệ ngay trong mùa Hè 2012, nhưng thất bại trong chặng đua cuối với Manchester City đã buộc ông thay đổi quyết định, bởi ông đã quyết định sẽ chia tay trong vinh quang. Sir Alex ở lại, chi đậm chiêu mộ Van Persie và kết thúc mùa bóng 2012-13 với chức vô địch nước Anh thứ 20 của MU.

Nói như huyền thoại Denis Law, Alex Ferguson vĩ đại không chỉ bởi những kỳ tích cùng MU mà còn bởi ông đã cùng Aberdeen lật đổ ách thống trị của 2 gã khổng lồ Celtic - Rangers. Và nều như Matts Busby có “Busby Babes” (lũ trẻ của Busby) thì Ferguson cũng có “Fergie's Fledglings” (bầy chim non của Fergie) làm nòng cốt cho thời kỳ thành công rực rỡ.

Di sản mà Sir Alex Ferguson để lại là vận may cho người thừa kế David Moyes nhưng cũng lại là sức ép. Không dễ dàng để kế thừa một nhà cầm quân vĩ đại như thế và sự lúng túng của Moyes càng cho thấy Ferguson xuất sắc thế nào.