Trải nghiệm cuộc sống với người Thái ở Mộc Châu

Không đi học thì ở nhà làm nương, còn đi học thì phải lấy vợ để có người về làm nương thay.

Cách thị trấn Nông trường Mộc Châu 30 kilomet, chúng tôi tìm về nhà ông Hồ Khởi, ở bản Dọi 1, xã Tân Lập, Mộc Châu, Sơn La. Quanh co núi đồi, qua bao nhiêu con dốc uốn lượn, qua bao bản làng của người Mèo, chúng tôi đến với bản người Thái Trắng để khám phá và trải nghiệm cuộc sống nơi đây.

Không xô bồ, không ồn ào như ngoài phố thị ở thị trấn Nông Trường, con người, bản làng và rừng cây nơi đây vẫn giữ nguyên những nét hoang sơ, mộc mạc.

Bữa cơm tối bên gia đình ông Hồ Khởi ở bản Dọi 1 - Tân Lập

Nhìn từ trên cao, những ngôi nhà sàn của người Thái Trắng lấp ló sau những cây mơ, cây mận đang vào mùa quả. Quả mơ, quả mận phủ kín một màu xanh với núi rừng tạo nên một khung cảnh thật khác lạ ở Mộc Châu.

Chúng tôi đến với Tân Lập vào một buổi chiều. Những con đường đất thẳng lối, những người dân Thái sau một ngày làm việc trên nương đang lùa dê, lùa bò về bản.

Hoàng hôn trên núi rừng Tây Bắc

Bữa cơm tối đang được chủ nhà chuẩn bị thết đãi khách phương xa. Chúng tôi cũng giúp nhặt rau, nhóm bếp, cùng với chủ nhà chuẩn bị cho bữa cơm. Xôi nương, gà nướng, lá lốt cuốn thịt bò hấp, canh rau sắng là những món ăn đặc sắc của người Thái mỗi khi có khách tới chơi nhà. Mỗi người chúng tôi uống với chủ nhà một chén rượu cay nồng nhưng uống vào lại êm như ru vì rượu do chính tay chủ nhà nấu, ủ men làm lòng người cũng ấm thêm dưới cái se se lạnh của Tây Bắc.

Duyên dáng với trang phục truyền thống của người Thái Trắng

Chủ nhà có ba người con, ai cũng được đi học đầy đủ. Chú Hồ Khởi tâm sự với chúng tôi: “Cuộc đời tôi đã khổ, tôi không muốn con cái nhìn vào đuôi con trâu, ngày ngày lên nương vất vả nên tôi phải vận động con cái học hành. Cô con gái lớn đã học xong trung cấp y dược trên Sơn La, cậu con trai thứ hai cũng đang học nghiệp vụ ở trên thị xã Sơn La để về xã phục vụ, còn cô con gái thứ ba của tôi cũng đang học lớp 11”.

Em gái bản Dọi địu cùi hái mơ

Những người có tư tưởng tiến bộ như gia đình ông Hồ Khởi ở bản người Thái không nhiều, bởi ông chỉ mong con cái được học hành, còn đa số người dân ở đây vẫn chưa coi trọng cái chữ, con gái chỉ 12 đến 15 tuổi là đã phải lấy chồng, đi làm nương rẫy. Cuộc sống cứ tù túng, bó lấy cái nghèo, cái khó, để rồi những hủ tục lạc hậu lại đời này nối tiếp đời kia.

Khám phá bản làng của người Thái Trắng

Điều khiến chúng tôi ngạc nhiên là cậu con trai ông Khởi đang đi học nhưng đã lấy vợ. Người Thái quan niệm không đi học thì ở nhà làm nương, mà đi học thì phải lấy vợ để lấy người về làm nương, thế chỗ cho người đi học. Cũng bởi vì khát con chữ, vì muốn cuộc sống tốt đẹp hơn, nên cậu con trai người Thái nào muốn đi học đều phải lấy vợ. Cái nghèo đeo đẳng, cuộc sống mà không làm nương thì không có cái ăn nên ở đây, muốn chấp nhận đi học, người con trai phải nghe bố mẹ để lấy vợ làm nương, làm rẫy nuôi gia đình.

Những quả mận đang vào mùa

Tối tối, chúng tôi lại cùng nhau nướng ngô, quây quần bên bếp lửa hồng với gia đình người Thái để trò chuyện, để được ăn những hạt bắp nướng nóng hổi.

Trải nghiệm ba ngày ở Mộc Châu, chúng tôi được thăm quan thác Dải Yếm, rừng thông bản Áng, đồi chè tình yêu, thưởng thức chè hảo hạng Ô Long… cùng cô hướng dẫn viên xinh đẹp là con gái của chủ nhà. Yêu sao mảnh đất Mộc Châu, những con người bình dị, nhiệt tình và những bản làng nối tiếp nhau bên những cánh rừng mơ, mận trùng điệp… Chúng tôi còn hẹn ngày trở lại với bản làng Tân Lập – Mộc Châu để được hòa mình vào cuộc sống với núi rừng đại ngàn, với những con người vốn xa lạ mà trở nên thân quen.