Vụ đổi 100USD: Cần hủy việc xử phạt, trả lại 20 viên kim cương

Các chuyên gia cho rằng quyết định xử phạt hành chính của UBND TP Cần Thơ sai về trình tự, thủ tục nên cần phải hủy bỏ, đồng thời trả lại tang vật bị cho là vi phạm.

Liên quan đến vụ đổi 100 USD bị phạt, cuộc họp báo ngày 30-10 của Ban Tuyên giáo Thành ủy Cần Thơ đã không trả lời cụ thể câu hỏi của nhiều cơ quan báo chí. Trong khi bàn về pháp lý, các chuyên gia cho rằng quyết định (QĐ) xử phạt hành chính (XPHC) của UBND TP Cần Thơ là sai.

Gần tám tháng mới lập biên bản

Theo hồ sơ Pháp Luật TP.HCM có được thì công an đã phát hiện sự việc ông Nguyễn Cà Rê mang tờ 100 USD đến Công ty TNHH MTV Nhân Đạt Jewelry Thảo Lực (tiệm vàng Thảo Lực) của ông Lê Hồng Lực đổi vào ngày 30-1. Nhưng thời điểm này công an không lập biên bản mà đến ngày 13-8 (gần tám tháng sau) mới lập biên bản vi phạm hành chính (VPHC).

Lý do là ban đầu công an có nghi vấn và định xử lý hình sự đối với ông Lực về hành vi trốn thuế. Nhưng sau khi điều tra, xác minh thì không đủ cơ sở nên ngày 18-7, cơ quan CSĐT đã ký QĐ không khởi tố vụ án hình sự về hành vi trốn thuế. Sau đó công an chuyển hồ sơ và đến ngày 4-9, UBND TP Cần Thơ ban hành QĐ XPHC đối với Công ty Thảo Lực (bốn hành vi) và ông Rê (một hành vi). QĐ xử phạt nêu căn cứ vào biên bản VPHC ngày 13-8 và QĐ không khởi tố ngày 18-7 để xử phạt.

Quy trình, thủ tục xử phạt sai

Theo các chuyên gia, để có căn cứ XPHC đối với Công ty Thảo Lực về các hành vi mua ngoại tệ tại tổ chức không được phép thu đổi; kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ; sản xuất hàng hóa không công bố tiêu chuẩn áp dụng; sản xuất hàng hóa có chất lượng không phù hợp với tiêu chuẩn đã công bố áp dụng và xử phạt ông Rê thì phải lập biên bản vào thời điểm ngày 30-1. Việc lập biên bản đối với tiệm vàng cả bốn hành vi nêu trên vào ngày 13-8 (tức sau khi bắt quả tang gần tám tháng) để từ đó ra QĐ xử phạt là sai.

Theo Điều 58 Luật Xử lý VPHC, khi phát hiện VPHC người thi hành công vụ phải kịp thời lập biên bản (trừ trường hợp phạt tại chỗ ở mức cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 250.000 đồng đối với cá nhân, 500.000 đồng đối với tổ chức theo khoản 1 Điều 56 của luật này).

Vụ đổi 100USD: Cần hủy việc xử phạt, trả lại 20 viên kim cương - 1

Buổi họp báo của Ban Tuyên giáo Thành ủy Cần Thơ thông tin về vụ việc. Ảnh: H.DƯƠNG

Việc bắt quả tang hành vi đổi USD không phép vào ngày 30-1 nhưng trong quyết định xử lý VPHC thì căn cứ vào biên bản VPHC lập vào ngày 13-8 là không đúng, không phù hợp với trình tự, thủ tục ban hành QĐ xử phạt VPHC.

Ngoài ra, phải tách bạch hai hành vi mua bán 100 USD với các hành vi vi phạm khác của tiệm vàng Thảo Lực.

Một luật sư khẳng định: “Việc gì ra việc đó, muốn XPHC về hành vi nào đó thì phải lập biên bản vi phạm. Không phải tính khởi tố một hành vi không được thì chuyển qua phạt hành chính nhiều hành vi khác với biên bản không hợp lệ. QĐ xử phạt dựa trên biên bản làm sai thì QĐ này không có giá trị pháp lý, cơ quan có thẩm quyền cần thu hồi”.

Phải trả lại tang vật

Theo ông Phạm Công Hùng (nguyên thẩm phán TAND Tối cao), QĐ XPHC sai về trình tự, thủ tục thì nội dung QĐ (trong đó áp dụng biện pháp tịch thu tang vật) cũng không có giá trị pháp lý. Do đó, phía UBND TP Cần Thơ cần hủy QĐ XPHC có nội dung phạt tiền chủ tiệm vàng với bốn hành vi và ông Rê với một hành vi. Việc tịch thu tang vật là 100 USD, hơn 2,6 triệu VND, 20 viên kim cương cùng hơn 19.000 hột đá nhân tạo cũng cần được hủy bỏ, trả về cho chủ sở hữu ban đầu.

Đó là chưa kể cơ quan có thẩm quyền không chứng minh được số kim cương này chủ tiệm vàng dùng để kinh doanh. Kim cương không phải hàng cấm lưu hành trên thị trường. Cũng không có quy định cấm người dân lưu giữ kim cương nếu không có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu (Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM) cũng cho rằng tại thời điểm khám xét và lập biên bản VPHC, cơ quan chức năng không bắt quả tang việc mua bán số kim cương và đá nhân tạo. Trong khi chủ tiệm vàng có lý khi cho rằng tài sản riêng của vợ chồng ông tặng nhau mỗi dịp sinh nhật, được cất trong tủ gia đình, không bày bán, không trưng bày.

Cạnh đó là nhiều điểm bất ổn khi việc khám xét là tại nhà ở của ông Lực nhưng QĐ xử phạt lại ghi thu giữ kim cương và đá nhân tạo của Công ty Thảo Lực. Rồi QĐ xử phạt thì phạt Công ty Thảo Lực nhưng lại tịch thu kim cương của vợ chồng ông Lực là không ổn...

Chủ tịch Quốc hội: Quy định chưa hợp lý thì phải sửa

Chiều 30-10, đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (Hà Nội) có chất vấn đáng chú ý với Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm. Ông Tuấn nói: “Tại Cần Thơ, nhân dịp một doanh nghiệp mua 100 USD không được phép, công an đã khám nhà, tịch thu tài sản được cho là không có nguồn gốc thì đúng hay sai?”.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trả lời ngày 30-1, Công an TP Cần Thơ đã bắt quả tang ông Lực đang thu mua 100 USD của ông Rê mà không có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền. Từ căn cứ trên, cơ quan chức năng đã khám xét nơi cất giữ tang vật, phương tiện VPHC và tạm giữ trên 1.000 sản phẩm kim loại màu vàng, màu trắng... Ông Lực là chủ nhà không xuất trình được hóa đơn chứng minh nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa, giấy phép mua bán ngoại tệ. Công an đã có đủ căn cứ chứng minh hành vi VPHC, UBND TP Cần Thơ đã ra QĐ XPHC theo quy định.

Ngay sau đó, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhận xét đây là vụ việc gây bức xúc trong dư luận xã hội. Bà Kim Ngân nói: “Mặc dù chúng ta xử phạt như thế nhưng tính chất là quy đổi 100 USD, chứ không phải kinh doanh ngoại tệ có vi phạm. Đề nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải xem xét sửa lại quy định này. Việc khám xét nhà trong VPHC phải đúng luật, thực hiện đúng thời gian. Việc phạt hành chính mà sáu hay chín tháng sau mới ra QĐ (biên bản vi phạm lập sau gần tám tháng bị bắt quả tang - PV). Báo chí và dư luận xã hội rất quan tâm đến vụ việc này. Đề nghị bộ trưởng Bộ Công an, thống đốc NHNN phải chỉ đạo, chúng ta thực hiện đúng theo quy định của pháp luật nhưng nhiều quy định chưa hợp lý thì chúng ta phải sửa”.