Kiến nghị CA điều tra 15 vụ sai phạm tại Agribank

Thanh tra Chính phủ phát hiện, từ năm 2009 đến hết 2011, Agribank để dư nợ trong hoạt động tín dụng hơn 13 nghìn tỷ đồng, trong đó nợ xấu hơn 1 nghìn tỷ đồng.

Kết luận mới đây của Thanh tra Chính phủ cho thấy, từ năm 2009 đến 2011, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chi tiền môi giới huy động vốn cho đối tương không phải là các tổ chức tín dụng được cấp phép hoạt động môi giới. Đã vậy, Agribank chi môi giới huy động vốn với lãi suất vượt mức trần quy định của Ngân hàng Nhà nước (14% năm), trong đó chi môi giới làm cho lãi suất vượt 14% năm là hơn 283 triệu đồng. Một số trường hợp chi môi giới có dấu hiệu lập chứng từ chi tiền không đúng nhằm hợp thức hồ sơ hoặc tẩy xóa, sửa chữa tài liệu chứng từ chi môi giới huy động vốn.

Agribank vi phạm quy định về thẩm quyền phê duyệt cấp tín dụng. Từ tháng 6/2009 đến tháng 7/2011, có 189 khách hàng được phê duyệt cấp tín dụng nhưng không có văn bản ủy quyền của tổng giám đốc theo quy định. Trong đó, dư nợ của các khách hàng nói trên tại ngày 31/12/2011 là hơn 13 nghìn tỷ đồng, nợ xấu hơn 1 nghìn tỷ đồng.

Ngân hàng này vi phạm quy định về huy động và cho vay vàng trên thị trường liên ngân hàng nói riêng và khách hàng nói chung với số lượng lớn, kéo dài - kể cả khi có quy định cấm của Ngân hàng Nhà nước.

Làm trái Ngân hàng Nhà nước

Agribank cũng vi phạm quy định của NHNN về tỷ lệ cấp tín dụng vượt 20% vốn tự có của Agribank đối với các công ty con mà mình nắm quyền kiểm soát. Kể cả khi NHNN chỉ đạo bằng văn bản, Agribank vẫn cho vay với khối lượng lớn.

Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã cấp tín dụng 4.000 tỷ đồng cho công ty chứng khoán Agriso thông qua ứng vốn và đầu tư trái phiếu là trái với Quyết định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, lãi suất thấp.

Agribank phát hành thư bảo lãnh thanh toán cho ALC II vay vốn của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam không đúng quy định với số lượng lớn. Đến hạn, Agribank đã phải trả thay số tiền 208 tỷ đồng. Việc cho ALC I, ALC II vay tiền mua các khoản nợ phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính, cho vay mua tài sản đầu tư, tài sản thuê tài chính,... là trái với quy định. Đến hết năm 2011, dư nợ cho vay mua tài sản đầu tư, tài sản thuê tài chính là hơn 1 nghìn tỷ đồng, nợ xấu là 35 tỷ đồng. Dư nợ mua các khoản phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính của ALC II là 187 tỷ đồng.

Theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng năm 2010, từ 1/1/2011 không có nghiệp vụ gửi tiền và nhận tiền gửi giữa các tổ chức tín dụng. Nhưng trong năm đó, Agribank vẫn gửi và nhận tiền có kỳ hạn với các tổ chức tín dụng với doanh số lớn: gửi hơn 423 nghìn tỷ đồng, 14 tỷ USD, 16 triệu EUR. Các giao dịch này thực chất là lách quy định về tỷ lệ giới hạn cấp tín dụng, tăng "giả tạo" tổng tài sản trên báo cáo tài chính của các tổ chức tín dụng thực hiện giao dịch.

Mặt khác, Agribank đã thực hiện một số giao dịch gửi tiền, cho vay đối với các tổ chức tín dụng, thời hạn gửi 3 - 5 năm trong khi nguồn vốn cho vay không xác định được kỳ hạn, làm suy giảm chức năng dự trữ thanh khoản của nguồn vốn. Cuối năm 2009, Agribank phải đề nghị NHNN cho vay 5.000 tỷ đồng để xử lý mất cân đối.

Kết quả kiểm tra chọn mẫu 155 hồ sơ tín dụng với dư nợ tại ngày 31/12/2011 là hơn 24 nghìn tỷ đồng. 23 hồ sơ xử lý rủi ro với dư nợ đến ngày 31/12/2011 là hơn 1 nghìn tỷ đồng, 29 nghìn lượng vàng, 9 triệu USD.

15 vụ có dấu hiệu hình sự

Vi phạm xảy ra ở tất cả các khâu của hoạt động tín dụng, từ thẩm định, phê duyệt cho vay, giải ngân, tài sản đảm bảo,... Nhiều việc có dấu hiệu cố ý làm trái hoặc thiếu trách nhiệm gây hậu quả rất nghiêm trọng. Xử lý rủi ro cho vay với Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Thiên Phú - chi nhánh Chợ Lớn là điển hình về vi phạm, gây thiệt hại lớn.

Các công ty  con 100% vốn đầu tư của Agribank thua lỗ lớn. Năm 2009 lỗ hơn 1.700 tỷ đồng, năm 2010 lỗ hơn 4 nghìn tỷ đồng, năm 2011, lỗ hơn 2,6 nghìn tỷ đồng. ALC I và II có nhiều vi phạm nghiêm trọng, mất hoàn toàn vốn chủ sở hữu.

Việc đầu tư cổ phiếu của Agribank và công ty CK Agriseco cũng làm thất thoát hàng trăm tỷ đồng.

Theo TTCP, Agribank buông lỏng quản lý, để xảy ra vi phạm pháp luật nghiêm trọng tại Trung tâm Công nghệ thông tin. Trong đó có hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn, giả mạo, tham ô tài sản của Nguyễn Ngọc Ánh đã chiếm đoạt của nhà nước hơn 33 tỷ đồng. Dù vậy, Agribank không chuyển cho cơ quan điều tra để truy tố trước pháp luật.

Ngoài những kiến nghị xử lý về kinh tế tại Agribank, Thanh tra Chính phủ còn kiến nghị chuyển 15 vụ việc có dấu hiệu hình sự sang Bộ Công an để điều tra, truy cứu.

Về xử lý hành chính, đến nay, Agribank đã kỷ luật 158 cán bộ, nhân viên sai phạm với hình thức khiển trách cảnh cáo, miễn nhiệm. Trong đó cách chức, miễn nhiệm 16 giám đốc.