Về Mường, ăn những món quê

Khi cuộc sống đô thị không còn lạ lẫm với tất cả chúng ta bởi nhịp sống gấp gáp đang phả vào từng bữa cơm gia đình thì cũng chính là lúc trong mỗi người lại xuất hiện ý tưởng rất hấp dẫn: Tìm về những món... quê.

Đó là sự tìm về cội nguồn, cái bản ngã trong tâm thức cùng với những món ăn thật sự quê, dân dã ở chính mảnh đất đơn sơ nhưng đậm tình người. Một chuyến “phượt” lấm lem, mệt nhoài mà vui, một bữa cơm quê đất Mường xưa đậm đà hương vị và mâm cơm cổ truyền sẽ là sự mời gọi thôi thúc nhất.

Vốn chẳng xa lạ gì những món ăn với định ngữ rừng rú trong những quán đặc sản già cách khắp các vùng thành thị đến miền núi. Chuyến đi này chúng tôi quyết tâm tìm cho được những món ăn còn nguyên sơ, đậm phong vị quê nhà.

Bữa cơm quê với hoa đu đủ rừng, cà, lá lốt

Mỗi món ăn, đặt trong mối tương quan với văn hóa dân tộc đều mang một triết lí sống. Có lẽ, bấy lâu nay những món ăn ngọt, béo đem đến một sự thú vị dễ dãi. Nhưng với những món ăn dân gian này, chúng tôi lại có cảm giác khác, lạ mà quen. 

Bắt đầu từ việc bấm những ngón chân lên con dốc như dựng đứng bên sườn đồi để hái những bông hoa đu đủ đực màu trắng xanh. Ra vườn hái những chiếc lá lốt cứng và dày, xanh thẫm. Vài quả cả rừng gầy như trái táo non… Khi về đến nhà, đã thấy gia chủ có đủ một giá châu chấu đồng vàng ngậy đặt bên hũ măng ủ chua.

Món châu chấu nấu với măng chua

Thế là hoa đu đủ, rau mùi tàu, rau ngót…được nêm muối đồ cách thủy để khi ăn, những vị dắng đót, cay nồng ấy lại tạo ra một hương vị thơm mát. 

Vừa gắp cho tôi nhón rau đồ, mế già vừa giải thích: Phải ăn những thứ đắng đó thì mới khỏe, ruột mới lành, tâm hồn mới thư thái, nhẹ nhàng, nó là sự chuyển hóa con ạ. Bên bát rau là đĩa châu chấu xào với măng chua. Vị men thanh của búp măng trắng hòa vào vị ngậy của chú côn trùng chỉ ăn những lá lúa ướt sương đêm mà vẫn gợi cảm giác như một món trứng cá nào đấy. 

Nhìn sang thức chấm cũng là bát mắm tép, bát canh rau lá sắn nấu cá mương nhỏ xíu. Trong bữa cơm, gia chủ dùng một chiếc đũa chung để gắp cho mọi người, cử chỉ nhỏ ấy đâu chỉ là một nề nếp vệ sinh, lịch sự mà còn gợi sự chu đáo trong cách tiếp khách của đồng bào. 

Dẫu chỉ là một bữa cơm trưa thanh đạm, nhấp ngụm trà xanh, chợt thấy một cảm giác nhẹ nhàng khoan khoái. Sự giản dị mà sâu sắc trong từng món ăn dường như đã là điều mà bấy lâu ta tìm kiếm trong cuộc sống.