Tiên Yên đệ nhất gà đồi - đặc sản trứ danh đất Mỏ không thể bỏ qua
Là vùng đất hội tụ nhiều dân tộc, giao thoa nhiều nền văn hóa khác nhau, ẩm thực ở Quảng Ninh vừa có nét chung của đồng bào miền Bắc, lại vừa có những điểm độc đáo rất riêng biệt, vừa lạ mắt, vừa lạ miệng. Và đặc sản gà Tiên Yên là một trong những đặc sản trứ danh mà bạn không thể bỏ qua khi đặt chân đến vùng đất xứ Mỏ này.
Đến Quảng Ninh, đắm mình trong cảnh sắc thiên nhiên của kì quan Hạ Long, đất thiêng Yên Tử, du khách còn có thể thưởng thức vô số món ăn đặc sản thơm ngon. Đúng như câu “Lợn Móng Cái- Gái Đầm Hà- Gà Tiên Yên”, một khi có dịp thử qua, có lẽ không khách nào có thể quên được vị ngon của gà đồi Tiên Yên này.
Tiên Yên là một huyện thuộc tỉnh Quảng Ninh. Từ Hạ Long, theo Quốc lộ 18 ngược bắc 70km sẽ gặp thị trấn Tiên Yên. Ở đây có món đặc sản gà đồi trứ danh.
Gọi là gà đồi là bởi giống gà địa phương ở đây truyền đời được nuôi thả rong, hàng ngày chúng “cuốc bộ” lang thang trên các triền đồi để tự túc kiếm ăn từ các loại trùng, dế, kiến, mối. Chiều xuống, về vườn, lũ gà này lại có thói quen bay lên ngủ trên các cành cây.
Người ta nói vì những cuộc “bộ hành” và “phi hành” triền miên ấy và nhờ những thứ thực phẩm thiên nhiên độc đáo ấy mà thịt gà Tiên Yên ngọt thơm một cách đặc biệt, săn chắc mà vẫn giòn, không dai; béo mà không ngậy. Người các nơi còn gọi giống gà này là “gà râu”, vì dưới mỏ con gà mái lại có túm lông dài.
Từ thịt luộc đến thịt quay, tất cả đều mang những hương vị rất riêng của gà đồi Tiên Yên.
Thịt gà Tiên Yên có thể chế biến đủ các món, vẫn không “khuất” cái nét ngon riêng, nhưng món ngon nhất vẫn là chế biến theo cách đơn giản nhất: luộc. Nhìn con gà Tiên Yên sau khi luộc, bạn khó tin là nó chỉ được luộc một cách thông thường, vì da nó vàng ươm như có thoa nghệ và bóng nhẫy như vừa nhúng mỡ. Da gà Tiên Yên không chỉ vàng mọng mà còn rất dày.
Thoạt trông, bạn có thể ngậy vì chất béo, nhưng khi cắn một miếng, bạn mới thấy nó thật giòn và ngọt.
Ăn thịt gà ở Tiên Yên, không thể thiếu món ăn kèm là bánh gật gù.
Bánh gật gù là bánh tráng tươi cuốn thành từng cuộn cỡ ngón chân cái. Bánh được tráng bằng bột gạo. Bí quyết để bánh dai và giòn là khi xay bột người ta trộn vào gạo ít cơm nguội và khi tráng phải có độ dày vừa phải không mỏng như bánh cuốn, nhưng cũng không dày như bánh đa. Tấm bánh trong, mềm, dẻo mà không dính. Dù ăn kèm thịt gà, nhưng bánh gật gù vẫn có loại nước chấm riêng được làm từ mỡ gà rán hoà với nước mắm cốt, hành khô, tỏi, ớt…Nhưng, cho đến bây giờ, muốn ăn gà Tiên Yên, chỉ một cách là bạn phải đến Tiên Yên.
Gà Tiên Yên từ xưa đến nay được biết đến là đặc sản nức tiếng của Quảng Ninh với đặc tính thịt thơm ngon, được Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam công bố nằm trong top 50 món ăn đặc sản nổi tiếng Việt Nam.
Để phát triển và tiêu thụ đàn gà Tiên Yên, trong những năm qua huyện Tiên Yên đã tích cực quảng bá, giới thiệu sản phẩm; đưa KH- CN vào phát triển chăn nuôi, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, quản lý hiệu quả dịch bệnh. Đồng thời, có chính sách khuyến khích hỗ trợ chăn nuôi như hỗ trợ giống, hỗ trợ lãi suất vốn vay, hỗ trợ xúc tiến, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm...
Ngoài ra, địa phương này cũng chú trọng xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm đặc sản này. Từ tháng 8/2017, huyện đã phối hợp với Ban Xây dựng NTM tỉnh Quảng Ninh đã tiến hành dán tem điện tử và đeo nhẫn truy xuất nguồn gốc các sản phẩm OCOP, trong đó có gà Tiên Yên.
Tem điện tử giúp người tiêu dùng có thể biết được cơ sở SX, thành phần, công dụng của sản phẩm, nếu là vật nuôi thì việc đeo nhẫn sẽ biết được chủ nuôi, ngày, tháng vật nuôi được tiêm phòng…
Theo số liệu thống kê, tính đến 1/10/2017, tổng đàn gà Tiên Yên trên địa bàn huyện tăng 47,7% so với năm 2016, vượt 24,7% kế hoạch. Các xã có số lượng đàn gà Tiên Yên thương phẩm cao là: Phong Dụ, Hà Lâu và Đông Ngũ. Toàn huyện có 19 điểm bán gà tập trung, số lượng gà thương phẩm tiêu thụ đạt 2.000kg/ngày. Ngoài bán tại các cửa hàng, lượng gà còn được tiêu thụ lớn tại các quán ăn, nhà hàng; tiêu thụ nhỏ lẻ trong dân.
Định hướng phát triển thương hiệu gà Tiên Yên trong thời gian tới, lãnh đạo huyện Tiên Yên cũng cho biết sẽ tiếp tục duy trì sản xuất gà theo hướng chất lượng cao, tăng cường công tác quản lý nhà nước về thương hiệu gà, tăng cường đưa KH-CN, kỹ thuật tiên tiến và phát triển chăn nuôi, đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến thương mại gà Tiên Yên.
Từ lâu, người Dao Tiền ở Tuyên Quang có rất nhiều món ăn nổi tiếng như mắm cá, mắm tép, thịt lợn gác bếp, thịt lợn...