Ớt - ăn thế nào để có tác dụng tốt cho sức khỏe?

Ớt là gia vị, kích thích vị giác, cung cấp vitamin, một lượng nhỏ protein và chất xơ. Bên cạnh các lợi ích, ớt cũng có nhiều tác hại đối với sức khỏe nếu ăn quá liều lượng.

Dưới đây là thông tin do BS. Nguyễn Hoài Thu - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam cung cấp về tác dụng của ớt, tác hại khi ăn quá nhiều ớt, cách chế biến và bảo quản ớt.

1. Thành phần dinh dưỡng có trong quả ớt

Ớt chứa nhiều vitamin tốt cho sức khỏe. Ớt là một loại rau gia vị giúp tăng mùi vị món ăn hoặc đơn giản là do sở thích cá nhân. Không chỉ có thế, ớt chứa thành phần dinh dưỡng cao gấp nhiều lần so với các loại rau thông thường.

Với 100g ớt tươi sẽ cung cấp cho cơ thể 32% vitamin A, 240% vitamin C, 39% vitamin B6, 4,5% vitamin E và 11,5% vitamin K so với nhu cầu vitamin cần cho cơ thể trong một ngày. Chỉ cần ăn khoảng 40g ớt tươi thì bạn đã nạp đủ nhu cầu vitamin C cho cơ thể trong cả một ngày.

Ớt không chỉ là gia vị mà còn chứa thành phần dinh dưỡng cao gấp nhiều lần so với các loại rau thông thường.

2. Tác dụng của ớt

Thành phần trong ớt tạo ra chất giảm đau

Trong ớt có chất capsaicin tạo ra vị cay và kích ứng niêm mạc của vị trí ớt tiếp xúc. Khi niêm mạc bị kích ứng sẽ gửi thông tin về não và não bộ sẽ gửi tín hiệu cho cơ thể tạo ra nhiều chất khác nhau trong đó có endorphin là một chất giảm đau. Đây là lý do nhiều người ăn ớt có cảm giác cay tê tái là như vậy. Không phải ớt quá cay làm cơ thể "tê tái" mà do cơ thể sinh ra một số chất giảm đau để bảo vệ cơ thể.

Một nghiên cứu cho thấy rằng khi 2,5 gram ớt đỏ được cung cấp hàng ngày cho những người bị ợ nóng, cơn đau trở nên tồi tệ hơn khi bắt đầu điều trị 5 tuần nhưng được cải thiện theo thời gian.

Y học hiện đại đang nghiên cứu các thành phần trong ớt để tạo ra các chất giảm đau. Loại ớt cay nhất thế giới hiện nay với độ cay 2,48 triệu độ SHU. Loại ớt này là sản phẩm lai tạo nhằm mục đích y học chứ không phải để ăn.

Ớt có nhiều tác dụng

Ăn ớt giúp hỗ trợ giảm cân

Việc ăn ớt không chỉ giúp tăng tuần hoàn máu mà nó còn giúp hỗ trợ giảm cân. Có nhiều người đã thử kết hợp ăn ớt với các chế độ ăn kiêng và thấy rằng hiệu quả giảm cân rất tốt bởi các lý do:

Thứ nhất: Ăn ớt giúp tuần hoàn máu nhưng cũng giúp cơ thể tăng khả năng trao đổi chất và giúp tiêu thụ calo tốt hơn.

Thứ hai, ăn ớt sản sinh ra nhiều loại hóc môn khác nhau, các hóc môn này cũng đóng vai trò giảm sự thèm ăn và đốt cháy mỡ thừa.

Thứ 3, ăn ớt bạn có thể thấy khá nóng và cơ thể sẽ đổ mồ hôi khiến cơ thể mất nước, điều này giúp bạn uống nhiều nước hơn và cũng giúp thanh lọc cơ thể tốt hơn.

Ớt sấy khô

3. Tác hại của ớt khi ăn quá nhiều

Ăn ớt có thể gây bỏng rát ở vùng miệng

Ăn ớt quá cay có thể gây bỏng rát ở vùng miệng, bị mất vị giác ở khu vực bị bỏng. Chất capsaicin có trong ớt khi tiếp xúc với các vùng da nhạy cảm như trong niêm mạc miệng sẽ gây ra phản ứng kích thích mạnh lên các tế bào cảm thụ.

Ăn nhiều ớt gây hại cho dạ dày và hệ tiêu hóa

Ớt gây ra tình trạng cay nóng, bỏng rát ở khoang miệng và nó cũng gây kích ứng niêm mạc dạ dày. Nếu ăn nhiều ớt trong thời gian dài chắc chắn sẽ ảnh hưởng không tốt đến dạ dày. Còn nếu bạn đang bị các vấn đề về dạ dày như viêm loét dạ dày thì tốt nhất không nên ăn ớt, việc ăn ớt sẽ khiến bệnh tình trầm trọng hơn.

Ăn ớt có thể gây đau ruột ở một số người. Các triệu chứng có thể bao gồm đau bụng, cảm giác nóng rát trong ruột, chuột rút và tiêu chảy đau đớn. Điều này phổ biến hơn ở những người mắc hội chứng ruột kích thích. Ớt có thể tạm thời làm nặng thêm các triệu chứng ở những người không quen ăn nó thường xuyên.

Vì lý do này, những người mắc hội chứng ruột kích thích cần hạn chế tiêu thụ ớt và các thực phẩm cay khác.

Tương ớt

Ăn nhiều ớt không tốt cho người có bệnh về tim mạch

Khi ăn ớt vị cay nóng sẽ khiến tim đập nhanh hơn, máu trong cơ thể lưu thông nhanh hơn bình thường. Ở một mức độ vừa phải, việc máu lưu thông như vậy sẽ giúp cải thiện hệ tuần hoàn và tim mạch, ngăn ngừa các cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu. Nếu thường xuyên ăn ớt, tim luôn đập dồn dập và máu lưu thông nhanh hơn bình thường trong thời gian dài có thể khiến bạn bị suy tim và đột quỵ.

Ăn ớt nhiều có thể gây tê liệt, phá hủy hệ thần kinh

Vị cay của ớt không chỉ khiến cơ thể sản sinh ra các hormone mà nó cũng kích thích hệ thần kinh. Nếu bạn ăn cay trong thời gian dài hoặc ăn quá cay sẽ ảnh hưởng đến hệ thần kinh gây ra tình trạng tê liệt một phần thậm chí phá hủy hệ thần kinh. Đã ghi nhận một số trường hợp bị mất vị giác hay dễ bị kích động, nổi nóng do ăn cay quá nhiều trong thời gian dài.

Nước mắm ớt

4. Những ai không nên ăn ớt

Người bị trĩ không nên ăn ớt

Người bị trĩ ngoại hay trĩ nội đều không nên ăn cay. Việc ăn cay có thể khiến các búi trĩ sưng to và gây đau rát hơn bình thường.

Người mắc bệnh tim, bệnh não, bệnh huyết quản, tăng huyết áp, viêm khí quản mạn tính, bệnh phổi.

Trong ớt chứa các chất khiến lượng máu tăng cao trong quá trình tuần hoàn, tim đập nhanh. Nếu tình trạng này xảy ra trong thời gian dài có thể dẫn đến suy tim, thậm chí gây tử vong.

Ăn cay kéo dài và ăn quá nhiều ớt không tốt cho sức khỏe

Người bị bệnh viêm túi mật, sỏi mật

Chất kích thích có trong ớt sẽ làm tăng dịch vị trong dạ dày. Dịch vị tiết ra quá nhiều khiến túi gan co lại, khi đó dịch gan tiết ra khó khăn hơn dẫn đến viêm gan và tuyến tuỵ.

Người bị viêm da, người có nhiều mụn

Vị cay của ớt gây nóng trong, do đó những người bị viêm da hay nổi mụn thì không nên ăn loại gia vị này bởi nó sẽ khiến tình trạng mụn nghiêm trọng hơn.

Sau phẫu thuật, có vết thương

Sau phẫu thuật, người bệnh cần có thời gian để lành vết thương do đó cần hết sức tránh những thực phẩm cay, nóng. Trong khi ớt lại có tính nóng, dễ gây lở loét, nóng rát khi ăn nhiều. Vì vậy, bạn nên sử dụng lượng ớt vừa phải sau phẫu thuật, tốt nhất là không nên ăn trong thời gian này để tránh những biến chứng sau phẫu thuật không đáng có.

Người mắc bệnh thận

Các chất khi đưa vào cơ thể đều phải thông qua thận để thải ra ngoài, chính vì vậy nếu ăn quá cay sẽ gây tổn thương ít nhiều đến tế bào thận, nghiêm trọng hơn còn gây thoái hóa chức năng thận.

Vì vậy, người mắc bệnh thận nên thận trọng khi ăn các gia vị cay như ớt, tiêu, hành, gừng, tỏi, mù tạt v.v… Các thực phẩm này đều chứa thành phần có tính cay gây ảnh hưởng đến sức khỏe của thận trong cơ thể.

Người bị cường giáp

Những người bị bệnh cường giáp có nhịp tim vốn đã nhanh hơn người bình thường. Do đó, nếu ăn cay có thể làm tăng nhịp đập của tim, khiến tình trạng bệnh nặng hơn.

Phụ nữ mang thai và mới sinh con

Đối với phụ nữ có thai, ăn cay không ảnh hưởng trực tiếp đến người mẹ. Nhưng khi bà bầu ăn cay có thể gây bệnh dị ứng cho trẻ sau này. Còn theo kinh nghiệm dân gian, khi mẹ ăn quá cay, con sinh ra dễ bị rôm sảy, nóng trong.

Sản phụ vừa trải qua ca sinh nở nên hạn chế tối đa các món ăn cay. Bởi cơ thể người mẹ lúc này đang rất yếu, nếu ăn cay quá nhiều không những khiến cơ thể bị nóng mà còn ảnh hưởng chức năng dạ dày. Đặc biệt, nếu đang cho con bú, người mẹ ăn ớt cay sẽ ảnh hưởng chất lượng sữa cho con bú.

Ngoài ra, khi mang thai cũng như sau sinh, các mẹ thường bị táo bón, nếu ăn ớt sẽ làm cho chứng táo bón trầm trọng hơn. Do đó, tốt nhất phụ nữ mang thai và sau sinh không nên ăn ớt.

Tuyệt đối không nên ăn ớt bột bị mốc hoặc ớt nhuộm phẩm màu

Tuyệt đối không nên ăn ớt bột bị mốc hoặc ớt nhuộm phẩm màu

Ngoài ớt tươi thì ớt bột hay còn gọi là ớt khô được sử dụng rất rộng rãi. Tuy nhiên, nếu ớt bột bị ẩm thì có thể có nấm mốc bên trong. Các loại nấm mốc phát triển trong bột ớt đã được xác định là có khả năng gây ung thư cho con người khi ăn nhiều. Nếu thấy bột ớt có mùi lạ hoặc đã bị ẩm thì nên bỏ đi là tốt nhất.

Một lưu ý nhỏ khác, bột ớt cũng từng được phát hiện được nhuộm phẩm màu để có màu đẹp, bảo quản được lâu, chống ẩm mốc gây ảnh hưởng đến sức khoẻ. Vì thế, khi mua bột ớt các bạn nên chọn các loại bột ớt có màu sắc, mùi vị tự nhiên để đảm bảo an toàn khi sử dụng.

5. Ăn ớt có thể gây chết người không?

Ớt Carolina Reaper có độ cay từ 1,6 – 2,2 triệu độ SHU, trong khi đó ớt chỉ thiên của Việt Nam mới chỉ có độ cay nhất vào khoảng 250.000 độ SHU.

Nếu trong ớt có lượng capsaicin đủ lớn nó sẽ gây ra sốc phản vệ và gây chết người. Theo một số nghiên cứu thì cơ thể sẽ phản ứng với capsaicin có trong ớt khi chất này tiếp xúc với các vùng da nhạy cảm. Nếu nhẹ, cơ thể chỉ có cảm giác cay nóng, nặng hơn cơ thể sẽ quyết định giết chết các tế bào ở khu vực có capsaicin để bảo vệ các phần khác của cơ thể. Khi liều lượng capsaicin đủ lớn nó sẽ gây ra sốc phản vệ và gây chết người.

Với cơ chế tự bảo vệ của con người, khi bạn ăn ớt cay thì đến một mức nào đó trước giới hạn cho phép cơ thể sẽ xuất hiện tình trạng nôn mửa để ngừng nạp thêm capsaicin vào cơ thể. Đây là lý do ăn các loại ớt thông thường sẽ không thể gây chết người. Nhưng với các loại ớt cay nhất thế giới có độ cay gấp 10 lần so với các loại ớt cay thông thường thì lại khác. Dù ăn một lượng nhỏ nhưng cơ thể vẫn có thể bị sốc phản vệ do nồng độ capsaicin quá cao.

Ớt Carolina Reaper hiện là giống ớt cay nhất thế giới

6. Cách giải cay ớt

Uống sữa, sữa nóng càng tốt, sữa nóng và ngọt lại càng tốt hơn hoặc sữa chua hay kem. Ngoài việc chất ngọt làm dịu vị cay, trong sữa và các sản phẩm làm từ sữa có chất casein sẽ giúp tẩy sạch chất capsaicin trong giây lát, sẽ hết cay ngay.

Dùng đường thoa lên các vị trí bị dính ớt (nếu ngoài da) thoa lên môi hoặc ngậm trong miệng một thời gian ngắn rồi nuốt từ từ. Các chất có trong đường sẽ giúp trung hòa và rửa trôi capsaicin đang bám, giúp chúng ta không còn cảm giác cay và nóng nữa.

Trong trường hợp không không có sữa hoặc đường, nên uống 1 ít nước sẽ giúp rửa trôi capsaicin, làm giảm cảm giác cay.

xay ớt làm tương ớt

7. Cách chế biến ớt

Tương ớt

Ớt mua về bỏ cuống, rửa sơ qua với nước sau đó lấy sạch phần hạt bên trong bỏ đi, sau đó cắt thành các lát mỏng nhỏ cho dễ xay.

Tỏi bóc sạch vỏ, rửa sơ qua với nước và để ráo. Với hành tây bóc vỏ, rửa sạch và cắt hình múi cau.

Táo đỏ, cà chua rửa với nước muối pha loãng, rửa lại với nước, bỏ cuống và cắt hình múi cau và loại bỏ hạt của hỗn hợp.

Đầu tiên bạn cho hỗn hợp gồm: ớt, tỏi, hành tây đã sơ chế lúc nãy và 1/2 muỗng cà phê tiêu xay vào và tiến hành xay ở mức lớn trong khoảng 3 - 5 phút cho hỗn hợp nhuyễn hoàn toàn.

Tiếp theo cho hỗn hợp gồm: cà chua, táo đỏ đã sơ chế khi nãy cũng với 15gr bột năng, 60ml giấm táo vào và xay nhuyễn hỗn hợp ở mức lớn trong khoảng 5 - 7 phút.

Bắc chảo lên bếp đun với lửa vừa, đợi chảo nóng thì cho 30ml dầu ăn vào, dầu sôi thì bạn cho thêm hỗn hợp ớt tỏi đã xay, đảo nhẹ rồi cho 75gr đường, 3.5 muỗng canh muối vào.

Đảo đều tay và tiếp tục nấu hỗn hợp trên với lửa vừa nhỏ thêm 10 phút nữa cho hỗn hợp sôi và sánh lại.

Sau đó cho hỗn hợp táo và cà chua xay vào, đảo nhẹ tay liên tục và nấu với lửa nhỏ trong khoảng 35 phút cho đến khi hỗn hợp sánh đặc và sệt lại thì tắt bếp. Để cho tương ớt nguội bớt rồi rây hỗn hợp qua rây lọc để lấy phần tương ớt sánh mịn hơn.

Ớt cho túi sạch bảo quản trong tủ lạnh

8. Cách bảo quản ớt

Bảo quản ớt trong ngăn đá tủ lạnh

Cắt bỏ cuống và rửa sạch ớt. Sau đó để ráo nước. Cho ớt vào trong hộp đậy kín rồi để vào ngăn đá tủ lạnh.

Khi ăn thì lấy ớt ra rửa lại với nước, ớt sẽ mềm trở lại. Đây là cách bảo quản tốt nhất vì sẽ giữ được ớt tươi lâu.

Bảo quản ớt bằng cách ngâm giấm

Cắt bỏ cuống ớt, rửa sạch. Sau đó để ráo nước.Dùng kim đâm thủng nhiều lỗ trên trái ớt rồi bỏ vào trong hộp hoặc lọ, sau đó đổ giấm cho ngập hết ớt. Đập vài tép tỏi để lên trên rồi đậy nắp kín lại để vào ngăn mát tủ lạnh.Với cách ngâm giấm này thì bạn có thể để ớt nguyên trái hoặc có thể bầm ớt ra, cách thực hiện cũng tương tự.

Ngâm giấm ớt

Bảo quản ớt bằng cách sấy khô

Rửa sạch ớt và cắt bỏ cuống. Dùng dao rạch dọc vài đường trái ớt hoặc có thể cắt đôi bỏ hạt để ớt nhanh khô hơn.

Ngâm ớt trong nước ấm khoảng 10 phút, rồi để ớt vào rổ hoặc trải đều ớt ra để giấy báo đem phơi nắng, phơi đến khi nào thấy ớt khô lại là được, có thể mất vài ngày tuỳ vào điều kiện nhiệt độ của ánh nắng mặt trời.

Cách bảo quản bột ớt khô

Đối với bột ớt khô, chúng ta nên đựng trong hũ thủy tinh hoặc trong túi zip và bảo quản trong tủ lạnh hoặc nơi khô ráo, thoáng mát. Không nên để ớt khô trong môi trường ẩm thấp vì dễ làm cho ớt mốc và ngả màu.

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]