Nhớ rau rừng quê tôi

Quê tôi là một vùng trung du, tiếp giáp giới với dãy Trường Sơn ở phía Tây của tỉnh Quảng Nam. Nơi đây, dưới những tán lá rừng đại ngàn luôn có một nguồn rau rừng phong phú.

Rau rừng nơi đây phong phú về thể loại và được phát triển theo từng mùa, từng tiết khí hậu với phẩm chất, hương vị độc đáo và đặc biệt là sạch. Nhiều loại như rau tàu bay, rau dớn, thiên niên kiện, lành ngạnh, lá lót, rau sưng, lá trâm non, tàu bay, ngà voi, đọt bứa, đọt sung, măng rừng…

Đồng bào miền sơn cước quê tôi, quanh năm mưa nắng dãi dầu, cuộc sống còn nghèo, vất vả lắm, có lúc thiếu ăn khi giáp hạt hoặc bị thiên tai hạn hán, mùa màng thất bát, song các cụ vẫn sống lâu, mạnh khoẻ nhờ ăn thường xuyên rau rừng. Các cụ người Cơ Tu ngoài 80 vẫn leo dốc vào rừng hái rau, măng… về ăn hằng ngày.

Bí quyết ít bệnh và sống lâu của cư dân nơi đây thật đơn giản: “Ăn rau rừng, uống nước ngũ gia bì”. Người dân vùng cao thường hái rau rừng về rửa sạch, luộc lên, chấm mắm cá, ăn với cơm nghe thơm, ngon lạ.

Rau dớn - Ảnh minh hoạ (Nguồn: Báo Đắk Lắk)

Theo kinh nghiệm, rau rừng mọc quanh năm nhưng nhiều nhất khoảng tháng 7 và tháng 8 âm lịch, vì từ tháng 7 hằng năm, trời mưa xuống tưới mát các triền đồi núi, cây cối mọc xanh tươi, rau rừng cũng tươi tốt, nhất là loại rau dớn. Rau dớn không có ở đồng bằng, chỉ có ở vùng núi - nơi bờ suối, bờ khe, dưới các tán rừng thấp nơi có độ ẩm ướt cao.

Hằng năm, các trận lụt đầu mùa với dòng nước đục ngầu từ thượng nguồn đổ về mang theo phù sa bón cho đám rau dớn thêm phần tươi tốt và chuẩn bị cho một chu kỳ sinh chồi, nảy lộc theo mùa xuân sắp về. Vì thế, rau dớn ăn ngon nhất là sau mùa lụt đến cuối mùa xuân. Hiện nay, theo xu thế ăn rau “siêu sạch”, rau dớn được chế biến, nấu với các món hải sản trở thành những món đặc sản của các nhà hàng phục vụ cho khách du lịch.

Rau dớn tươi hái về rửa sạch, chần sơ qua nước sôi và vớt ra để ráo. Khử dầu phộng với tỏi giã giập rồi cho số rau dớn này vào đảo đều 5 phút và bắc xuống nêm đường, mì chính, tương ớt, hạt tiêu, nước chanh tươi, đậu phụng rang giã giập... và gắp ra đĩa. Bạn sẽ được thưởng thức món ăn vừa giòn sần sật, vừa có vị ngọt, chua… phảng phất mùi hương rừng cỏ nội hoà quyện vào nhau. Món rau dớn luộc chấm nước cá có tỏi - ớt - chanh sẽ là món ăn với cơm rất ngon và lạ miệng.

Ngày nay dù ăn bao nhiêu sơn hào hải vị tôi vẫn nhớ lại các món rau rừng do mẹ chế biến thời thơ ấu để ăn “đệm” lúc đói lòng, mỗi đêm tháng 9, nghe tiếng mưa ào ào qua khu phố trọ, lòng tôi lại bồi hồi nhớ quê, nhớ những kỷ niệm êm đềm cùng mẹ đi hái rau dớn ven sông. Những hình ảnh ấy hoà quyện với các món rau rừng đã theo tôi suốt cả cuộc đời.