Nhớ món thịt heo ngâm ngày tết

Trong những ngày tết, các món ăn như bánh tráng cuốn rau sống, bánh chưng, bánh tét… có thêm món thịt heo dầm nước mắm, thì hương vị món ăn càng thêm thơm ngon, đậm đà hồn quê hương xứ sở.

Nhớ lại ngày ấy, miền Trung xứ Quảng quê tôi còn nghèo xơ xác với đất đai khô cằn trong nắng gió. Nạn hạn hán, thiên tai lũ lụt thường xuyên xảy ra gây mùa màng thất bát nên cuộc sống của người dân còn lắm khó khăn. Dẫu vậy, hằng năm trong xóm có nhiều nhà nuôi vài con heo cỏ để ngày tết làm thịt chia nhau mang về cúng tổ tiên, ông bà và làm thực phẩm dự trữ ăn dần trong những ngày tết. Bởi vậy có câu: “Đói ngày tết, hết ngày mùa”.

Năm nào cũng vậy, cứ vào ngày 27 tháng Chạp, nhà tôi làm heo để lấy thủ (đầu) cúng tất niên. Số thịt còn lại sau khi chia và biếu các nhà chú, bác, cô, dì… phần còn lại mẹ tôi chế biến các món như nấu đông, hon đường, rán mỡ…, nhưng tôi thích nhất là món thịt heo dầm nước mắm do tay mẹ chế biến. Để làm món này, mẹ chọn thịt mông hoặc thịt đùi; da mỏng, lớp mỡ không dày quá. Mẹ xắt thành miếng dài có, ngắn có nhưng dày chừng 3 - 4 phân là vừa, rồi luộc chín tới.

Mẹ nấu nước mắm loại thượng hạng, thêm đường cát vào, mẹ nói dùng đường bát tuy ngọt hơn, nhưng “mùi đường” bát làm giảm đi hương vị đặc trưng của món thịt heo dầm nước mắm. Sau khi tan đường, nhắc xoong xuống để nguội. Trước đó mấy ngày, mẹ lấy cái thẩu thủy tinh có nắp (khoảng 5 lít) rửa sạch để ráo. Bằng kinh nghiệm của mình, mẹ gia giảm đường để sau này món thịt sẽ để được thật lâu và ngon hơn. Bà sắp thịt heo đã luộc vào thẩu, gia giảm thêm một số tỏi, gừng, mì chính… và châm nước mắm đường vào ngập thịt. Để qua 1 - 2 giờ, khi thấy mực nước mắm hạ thấp xuống thì bà tiếp tục châm thêm cho mực nước mắm cao hơn mặt thịt ít nhất 5 phân và đậy kín nắp, để nơi thoáng, ráo.

Thịt heo ngâm nước mắm

Mẹ tôi cho hay, sau khi ngâm nước mắm qua 2 ngày thì thịt đã thấm nước mắm, có thể ăn được. Thịt càng để lâu càng thấm, phần mỡ sẽ trở nên trong, giòn hơn, ăn càng mặn mà hấp dẫn. Với tay nghề của mẹ, chất lượng nước mắm và thời tiết khi làm, món thịt heo dầm nước mắm sẽ đạt được độ ngon lý tưởng.

Cứ vào thời điểm trước tết, vườn rau trước nhà của mẹ tôi trồng đủ thứ nào cải ngọt, tần ô, xà lách, hành, ngò ta, các loại rau thơm… Đi chơi tết đã đời về, anh em chúng tôi phân công người xắt thịt, người hái rau, người lấy bánh tráng nhúng nước, trong chốc lát có ngay món thịt heo dầm nước mắm cuốn bánh tráng chấm với nước mắm pha vị chua của chanh; nồng nàn của tỏi ớt, vị thơm ngọt của thịt…, tất cả hòa quyện vào nhau, thơm ngon vô cùng.

Ngày nay cuộc sống đã đủ đầy, nhưng mỗi khi tết đến xuân về, anh em chúng tôi vẫn thường làm món thịt heo dầm nước mắm để ăn mà nhớ mẹ, nhớ quê, nhớ về những cái tết ở quê nghèo trong thời thơ ấu.