Obama tận dụng “quy định lúc nửa đêm” kiềm chế Trump?

Tổng thống Mỹ Barack Obama đang tận dụng khoảng thời gian cuối cùng ở Nhà Trắng để thay đổi luật pháp, củng cố thành tựu trong khi kiềm chế Tổng thống đắc cử Donald Trump.

Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) trong cuộc gặp với Tổng thống đắc cử Donald Trump tại Nhà Trắng.

Theo Daily Mail, “quy định lúc nửa đêm” là thuật ngữ ám chỉ khoảng thời gian sau bầu cử Mỹ và trước khi tổng thống đắc cử tuyên thệ nhậm chức vào tháng Giêng năm sau.

Đây là cơ hội cuối cùng để nhà lãnh đạo Mỹ có thể ghi lại dấu ấn của mình cũng như “trói buộc” tổng thống kế nhiệm.

Ông Obama có thể thông qua các điều luật bởi kẽ hở của luật pháp Mỹ, cho phép ông biến chúng thành quy định hợp pháp trong Bộ Quy tắc Liên bang vào giờ chót, tương đương với điều luật ban hành trong Hiến pháp.

Hiện vẫn còn 98 quy định đang được xem xét tại Nhà Trắng và có thể được áp dụng trước khi Donald Trump nhậm chức. 17 điều trong số này liên quan đến nền kinh tế, với những tác động có thể lên tới ít nhất 100 triệu USD mỗi năm, tờ Politico tiết lộ.

Ông Obama đang nỗ lực thúc đẩy quy định vốn có thể bị ông Trump thay đổi theo chiều hướng ngược lại, như ô nhiễm không khí từ ngành công nghiệp dầu mỏ và biện pháp giúp các công nhân nhập cư tay nghề cao có thẻ xanh.

Tổng thống Mỹ cũng muốn thông qua hiệp định đầu tư với Trung Quốc và cân nhắc các quyết định cùng Bộ Giáo dục về việc xóa nợ cho sinh viên.

Gina McCarthy, người đứng đầu Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ gửi thông điệp cho nhân viên sau kết quả bầu cử Mỹ: “Chúng ta đang chạy nước rút, chứ không phải đi bộ về đích trong nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ Obama”.

Ông Trump từng tuyên bố sẽ xóa bỏ những quy định "lãng phí và không cần thiết".

Trước đó, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã thể hiện thái độ không bằng lòng đối với các quy định về biến đổi khí hậu cũng như vận động một chiến dịch chống người nhập cư.  Tỷ phú Mỹ mô tả người Mexico là “những kẻ trộm cắp và cưỡng hiếp”, đồng thời tuyên bố xây một bức tường dọc biên giới hai nước.

Ông Trump cũng chỉ trích các quy định tiền tệ và thương mại của Trung Quốc và đe dọa sẽ áp đặt mức thuế suất 45% đối với hàng hóa nhập khẩu từ quốc gia này.

Tờ Politico dẫn nguồn tin khẳng định, ông Obama sẽ thực hiện “những quy định lúc nửa đêm” bất chấp lời cảnh báo từ Lãnh đạo phe đa số Hạ Viện Kevin McCathy.

Trong lá thư gửi Tổng tống Mỹ ngày 15.11, ông McCathy nêu rõ: “Nếu ông phớt lờ lời khuyên này thì chúng tôi sẽ làm việc cùng các đồng nghiệp, để đảm bảo Quốc hội nghiên cứu kỹ lưỡng hành động của ông và nếu hợp lý sẽ đảo chiều các chính sách đó”.

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump từng tuyên bố sẽ hủy bỏ “mọi quy định lãng phí và không cần thiết, làm giảm việc làm trong khi khiến chính phủ ngày càng trở nên cồng kềnh”.

Các “quy định lúc nửa đêm” có thể bị đảo ngược bởi chính cơ quan từng ban hành quy định nhưng điều này phải trải qua tiến trình xem xét tỉ mỉ. Quốc hội có thể thay đổi các điều luật trên bằng cách thông qua một điều luật bổ sung rõ ràng hơn.

Luật pháp Mỹ quy định, Quốc hội có 60 ngày để xem xét và thay đổi quy định do cơ quan liên bang ban hành nếu cần thiết.