Thương lái Trung Quốc "lật kèo", người nuôi lợn lao đao

Hơn một tháng nay, thương nhân Trung Quốc bất ngờ mua vét lợn ở nhiều tỉnh phía Bắc với giá ngất ngưởng. Tuy nhiên, mấy ngày lại đây bất ngờ “đóng cửa” khiến cho thương lái người Việt và người chăn nuôi lao đao.

Xe chở lợn của thương lái “chết dí” vì Trung Quốc bất ngờ không nhập nữa.

“Thổi giá” gấp đôi…

Nhiều làng quê ở Bắc Giang hiện vẫn chưa hết ngỡ ngàng với việc giá lợn bất ngờ được đẩy lên cao chót vót trong khoảng 1 tháng qua. Bà Nguyễn Thị Minh (xã Xuân Phú, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang) cho biết, gia đình bà vừa xuất chuồng hơn chục con lợn với giá 57.000 đồng/kg, cao hơn khoảng 20.000 đồng/kg so với trước đây. Đáng chú ý, thương lái thấy gia đình nhà bà có đàn lợn con nuôi được khoảng 20 ngày tuổi, mới bắt đầu chập chững tập ăn cũng mua luôn với giá 1,6 triệu đồng/con.

Ông Nguyễn Văn Xuyên, một thương lái ở “làng buôn lợn” Hà Mỹ, Chu Điện, Lục Nam, Bắc Giang cho biết, trong khoảng 1 tháng qua, phía Trung Quốc bắt đầu thu mua mạnh lợn các loại của Việt Nam. Loại nào Trung Quốc cũng mua và đều ở mức giá cao hơn 30% so với giá trên thị trường Việt Nam, tức là khoảng 55.000 – 57.000 đồng/kg. Phía Trung Quốc cũng thu mua cả lợn “xách tai”, tức lợn vừa cai sữa, bắt đầu tập ăn với giá cao gấp đôi so với trước đây. Vì thế, các trang trại lợn lớn trên địa bàn không đáp ứng được nên các thương lái phải về các vùng quê để “mua vét”.

“Chúng tôi phải sục sạo vào các ngõ xóm, thấy có nhà nào có lợn bán đều vào hỏi mua. Trong tháng qua, riêng ở Hà Mỹ, mỗi ngày có khoảng 20-30 chuyến xe chạy tuyến Lạng Sơn hoặc Quảng Ninh để xuất sang Trung Quốc. Cũng theo ông Xuyên, thương lái Trung Quốc có vẻ rất sốt sắng khi thu mua lợn trong đợt này. 

“Bên phía Trung Quốc sẵn sàng cho chúng tôi vay tiền để thu mua. Thậm chí có người còn nói nếu chúng tôi cần, chục tỷ đồng cũng có thể cho chúng tôi vay. Tất nhiên là chúng tôi phải có thế chấp và người ta (phía Trung Quốc) vẫn lấy lãi khoảng 1,5%/ngày, nhưng khi cần thì đây là mức lãi có thể chấp nhận được nên nhiều người cũng vẫn vay”.

… Rồi đột ngột dừng mua

Tuy nhiên, niềm vui ngắn chẳng tày gang khi  5 ngày qua, phía Trung Quốc bất ngờ không nhập lợn Việt Nam nữa. Chiều ngày 11/5, tại điểm tập trung lợn ở thôn Hà Mỹ, xã Chu Điện (Lục Nam, Bắc Giang) vẫn còn khoảng gần chục xe lợn chưa đi được. 

Các chủ xe ngồi túm năm tụm ba nói chuyện phiếm trong khi các chủ lợn mải miết đi phun nước tắm cho lợn. “Tôi được thương lái ở đây thuê chở lợn về Lạng  Sơn bán nhưng ở đây đã 2 ngày rồi vẫn chưa đi được vì thông tin các xe chở lợn bị ách ở các cửa khẩu”, một lái xe tải chở lợn cho biết. 

Còn ông Xuyên thở dài: “Mấy ngày nay, tôi cũng không muốn đi thu mua lợn nữa vì vẫn còn hai chuyến xe ách lại ở Lạng Sơn chưa đi được. Em trai tôi cũng đang nằm ở Lạng Sơn thông tin có khoảng 200 xe lợn đang bị ách tại đây”. Theo ông Xuyên, trong đợt này có nhiều nhà mất đến hàng tỷ đồng khi Trung Quốc không thu mua nữa.

Một thương lái ở Hà Mỹ là ông Hoàng Văn Thuận cũng cho biết, đối với nhiều thương lái ở làng thì “chết” nhất là đóng hàng từ miền Nam về. Riêng các thương nhân ở làng Hà Mỹ có khoảng 60 xe lợn từ miền Nam ra đang bị ách lại. Khi bị ách lại bắt buộc thương lái phải tính 2 phương án, hoặc là chờ đợi phía Trung Quốc “mở cửa”, hoặc là bán “tháo khoán” ra thị trường, song cả hai phương án hiện nay đều khó khả thi. Các thương lái vẫn đang “giam” lợn trong các xe tải cỡ lớn và hàng ngày chỉ có tắm rửa để qua đó đưa nước vào miệng lợn chứ không thể cho ăn hay chăm sóc lợn được. Điều này cũng đồng nghĩa với việc lợn nhanh chóng bị hao cân, gây ảnh hưởng lớn đến giá trị khi xuất bán.

Ngoài ra, vì thấy giá lợn cao nên nhiều gia đình ở Bắc Giang đã quyết định đầu tư để tăng đàn. Ông Hoàng Văn Hoan (xã Hương Sơn, Lạng Giang, Bắc Giang) đang nuôi hơn 100 con lợn trong trang trại cho biết, thấy giá lợn tăng ông cũng quyết định tăng đàn lên khoảng 40 con nữa với suy nghĩ nếu giá tăng thì tốt.

 Giá giảm thì trang trại bị thiệt hại nhưng vẫn có thể chấp nhận được. “Trong suốt thời gian qua, tôi thấy giá lợn cao thì mừng chứ không nhận được khuyến cáo hay thông tin gì của các cơ quan chức năng. Chúng tôi hiện chỉ nuôi và quyết định tăng, giảm đàn theo kinh nghiệm là chính”, ông Hoan cho biết.

Cơ quan chức năng… đang điều tra

Liên hệ qua điện thoại với ông Vũ Đình Phượng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Bắc Giang, ông Phượng cho biết đang họp nhưng sau đó, phóng viên nhiều lần liên hệ nhưng ông đều không bắt máy.  Ông Hoàng Thanh Vân, Cục trưởng Cục chăn nuôi, Bộ NN&PTNT cho biết, Cục đang cử người điều tra về tình trạng thu mua bất thường của thương lái Trung Quốc trên một số tỉnh miền Bắc. 

“Chúng tôi đã cử một bộ phận cán bộ điều tra về tình hình này và trong một vài ngày tới sẽ có kết quả”, ông Vân nói. Khi phóng viên thông tin về việc hiện có tình trạng phía Trung Quốc ngừng thu mua lợn gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động chăn nuôi, ông Vân cho biết hiện các anh em cũng đang điều tra và chưa có kết quả. Khi nào có sẽ thông tin lại sau.