An toàn Thực phẩm: Phải quản từ chợ đầu mối

Tại hội thảo chuyên đề đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm (ATTP) giai đoạn 2011 - 2016 khu vực phía Nam do Đoàn giám sát Quốc hội tổ chức diễn ra hôm qua, nhiều đại biểu cho rằng những kẽ hở quản lý và thói quen tiêu dùng của người dân đang góp phần làm cho thực phẩm không an toàn vẫn “len lỏi” trong bữa ăn hằng ngày.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Hồng Minh – nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy sản  cho rằng ở nhiều địa phương đang tồn tại “nghề bơm tạp chất”. “Năm vừa rồi, tiêu có giá rất cao nhưng xuất khẩu không được vì hàm lượng hóa chất, thuốc trừ sâu cao; gạo bị Mỹ trả lại cũng vì nhiễm hóa chất; cá tra, tôm bị bơm chích tạp chất ngay tại ruộng... Việc bơm chích tạp chất gần như là một cái “nghề” vì siêu lợi nhuận” – bà Minh nói. Cũng vì chạy theo lợi nhuận, sản phẩm đẹp, bắt mắt mà người kinh doanh, thương lái đã tiếp tay đưa thực phẩm không an toàn đến người tiêu dùng.

Heo tại TPHCM thời gian qua đã được truy suất nguồn gốc, tuy nhiên thịt heo loại này chỉ mới được phân phối chủ yếu ở siêu thị chứ chưa “phủ sóng” đại trà. Thói quen dùng thịt nóng của người dân cũng khiến họ thích mua thịt ở chợ truyền thống nhiều hơn. Bà Đặng Thị Phương Ninh – Phó Tổng giám đốc Công ty CP VN Kỹ nghệ súc sản Vissan cho biết: “Heo truy suất nguồn gốc đều là heo VietGap, thịt sau khi giết mổ được làm mát, cấp đông rồi mới đưa ra thị trường. Trong khi đó ở Việt Nam, thịt tươi được bán ở các chợ truyền thống là chủ yếu. Thịt heo ở chợ sau khi bán không hết, người bán mới cho vào tủ cấp đông, hôm sau bán tiếp với giá rẻ hơn. Thậm chí họ còn dùng hóa chất để tẩm ướp nên rất nguy hiểm đối với người tiêu dùng”.

Hình minh họa

Ông Nguyễn Phú Cường - Vụ trưởng Vụ Khoa học & Công nghệ Bộ Công Thương nói, nhiều người tiêu dùng biết sản phẩm mất vệ sinh, kém an toàn nhưng vẫn sử dụng (tiết canh, rượu có methanol...).

Bà Minh nói “tiếp tay” cho thực phẩm bẩn không chỉ từ ý thức người dân mà còn có sự tham gia của phòng thí nghiệm. Bà cho rằng phòng thí nghiệm, là thước đo an toàn thực phẩm, làm ăn rất xô bồ, chứng nhận “khống”. “Chuyện những nơi này không kiểm tra mà chỉ bán giấy ăn tiền là có thật, ” – bà Minh nói.

Cần quản lý từ gốc

Theo Đoàn giám sát của QH, công tác quản lý ATTP đã có chuyển biến nhưng vẫn bộc lộ nhiều bất cập với nhiều con số đáng báo động. Mỗi năm cả nước sử dụng trên 110.000 tấn thuốc, hóa chất cho chăn nuôi, thủy sản, trồng trọt chưa được kiểm soát chặt chẽ... ảnh hưởng lớn đến chất lượng thực phẩm.

Việc giết mổ nhỏ lẻ, không bảo đảm ATTP còn phổ biến ở các địa phương. Hiện nay, cả nước có 29.557 cơ sở giết mổ, trong đó đa số là nhỏ lẻ, nguyên liệu đầu vào cho các cơ sở này chưa được kiểm soát chặt chẽ. Trong khi đó, công tác quản lý thị trường còn rất nhiều bất cập, thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn tràn lan nhưng việc xử lý vi phạm chưa nghiêm, mức xử phạt còn chưa đủ sức răn đe.

Theo nhiều đại biểu, cần quản lý các loại thực phẩm trên thị trường ngay từ chợ đầu mối bán buôn – đây là khâu đầu tiên của thị trường. Ở Việt Nam, hệ thống thương lái đang làm cho thực phẩm mất an toàn: heo bơm nước, tôm bơm hóa chất… Do đó, nếu quản lý được thương lái ngay từ chợ đầu mối sẽ hạn chế được tình trạng mất ATTP như hiện nay.