Đề xuất gửi tiết kiệm với mức... tượng trưng

Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) xem xét nên ấn định mức gửi tiết kiệm nhà ở xã hội (NƠXH) cố định hằng tháng có thể là 500.000 đồng hoặc không quá 1 triệu đồng để không làm khó cho người dân.

Đây là một trong những nội dung được Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đưa ra trong công văn gửi đến các sở, ban ngành liên quan để đề cập về việc tổ chức thực hiện chính sách NƠXH vào chiều tối 24-8. 

Mới đây, NHCSXH đã có văn bản hướng dẫn nghiệp vụ cho vay ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở. Trong đó, có điều kiện phải gửi tiết kiệm để được vay vốn ưu đãi mua, thuê mua NƠXH.

Cụ thể NHCSXH được thực hiện huy động tiền gửi tiết kiệm của hộ gia đình, cá nhân trong nước có nhu cầu mua, thuê mua NƠXH để cho các đối tượng này vay với lãi suất ưu đãi và thời hạn vay dài hạn sau một thời gian gửi tiết kiệm nhất định. Có thể hiểu là sau thời gian tối thiểu 12 tháng đã gửi tiết kiệm thì hộ gia đình, cá nhân mới đạt được điều kiện để vay vốn ưu đãi (gửi tiết kiệm trước).

Tuy nhiên, Nghị định 100 của Chính phủ đã quy định: "Khách hàng là hộ gia đình, cá nhân khi vay vốn ưu đãi từ NHCSXH phải thực hiện việc gửi tiết kiệm tại NHCSXH hằng tháng, với thời gian tối thiểu 12 tháng và mức gửi theo quy định của bên cho vay". Quy định này có thể hiểu là hộ gia đình, cá nhân phải gửi tiết kiệm kể từ ngày ký hợp đồng tín dụng (gửi tiết kiệm sau).

Để thống nhất tổ chức thực hiện, HoREA đưa ra kiến nghị: “Người có nhu cầu mua, thuê mua NƠXH có thể chọn thực hiện việc gửi tiết kiệm hằng tháng kể từ thời điểm hiện nay hoặc có thể chọn gửi tiết kiệm hằng tháng kể từ ngày ký hợp đồng tín dụng để mua, thuê mua NƠXH. Thời hạn gửi tiết kiệm 12 tháng là đủ điều kiện về việc phải gửi tiết kiệm nếu muốn mua, thuê mua NƠXH". 

Ngoài ra, HoREA cũng đề nghị lãi suất tiết kiệm bằng mức lãi suất tiết kiệm bình thường đối với các khoản tiền gửi trên 12 tháng theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Như vậy hợp lý hơn mức lãi suất do NHCSXH đề nghị đó là bằng lãi suất cho vay NƠXH cho từng thời kỳ, tức là 4,8%/năm.

Về mức gửi tiết kiệm, NHCSXH quy định khách hàng khi vay vốn ưu đãi phải thực hiện gửi tiết kiệm với mức gửi hằng tháng tối thiểu bằng mức trả nợ hằng tháng. HoREA cho rằng quy định này sẽ dẫn đến mức gửi tiết kiệm khác nhau do giá mua NƠXH khác nhau. Hơn nữa, trường hợp người gửi tiết kiệm chưa đến lượt được mua NƠXH (do cung không đáp ứng đủ nhu cầu) thì sẽ không xác định được "mức trả nợ hằng tháng" để gửi tiền tiết kiệm.

Do vậy, hiệp hội đề nghị cần quy định một mức gửi tiền tiết kiệm NƠXH hằng tháng mà mọi đối tượng thụ hưởng NƠXH đều thực hiện như nhau. Ngoài ra, quy định này còn có điểm bất hợp lý là mức gửi tiết kiệm hằng tháng cao, bên cạnh đó người vay còn phải trả lãi vay hằng tháng trong năm đầu chưa phải trả nợ gốc và trước đó đã phải trả 20% giá trị hợp đồng mua NƠXH thì toàn bộ chi phí hằng tháng sẽ là gánh nặng cho người vay ưu đãi.

Ví dụ, khách hàng vay 600 triệu đồng, lãi suất 5%/năm trong 15 năm. Nếu "mức trả nợ hằng tháng" được ân hạn trong năm đầu chưa trả nợ gốc thì chỉ trả lãi khoảng 2,5 triệu đồng và mức gửi tiết kiệm sẽ là khoảng 2,5 triệu đồng, tổng cộng phải chi khoảng 5 triệu đồng/tháng. Nếu "mức trả nợ hằng tháng" được tính bao gồm cả trả lãi và nợ gốc thì khoảng 5,8 triệu đồng (trả lãi khoảng 2,5 triệu đồng, trả nợ gốc khoảng 3,3 triệu đồng), nên mức gửi tiết kiệm sẽ lên đến khoảng 5,8 triệu đồng, tổng cộng phải chi khoảng 8,3 triệu đồng/tháng rất nặng cho người vay ưu đãi.

Do vậy, HoREA đề nghị NHCSXH xem xét nên ấn định mức gửi tiết kiệm NƠXH cố định hằng tháng có thể ở mức 500.000 đồng hoặc không quá 1 triệu đồng thì phù hợp hơn với khả năng tài chính của người vay.