Thói quen dùng tiền mặt không dễ bỏ

Nhiều ngân hàng khuyến khích khách hàng nên thanh toán trực tiếp bằng thẻ khi mua sắm Tết thay vì rút tiền mặt rồi mới chi tiêu.

Những ngày cuối năm, nhu cầu rút tiền mặt trên hệ thống máy ATM của các ngân hàng (NH) thương mại tăng cao. Dù tình trạng nghẽn ATM không “nóng” như các năm trước nhưng ghi nhận của phóng viên Báo Người Lao Động đến ngày 21-1 (tức 24 tháng Chạp), vẫn có những trường hợp khách hàng gặp sự cố hết tiền, máy ATM bị lỗi giao dịch.

Chưa hết trục trặc, bất tiện

Chị Phương Chi (làm việc tại quận 1, TP HCM) cho biết sáng 24 tháng Chạp phải đến NH để khiếu nại về việc rút tiền không được nhưng tài khoản vẫn bị trừ. Hai ngày trước, chị ghé cây ATM của một NH cổ phần trên đường Nguyễn Công Trứ, quận 1 rút 3 triệu đồng. Máy ATM báo giao dịch không thành công vì hệ thống trục trặc nhưng tài khoản của chị vẫn bị trừ 3 triệu đồng. “Tôi phải tới tận NH để khiếu nại mà chưa biết khi nào mới được trả lại tiền, nhất là khi chỉ còn vài ngày nữa đến Tết” - chị Phương Chi than.

Thói quen dùng tiền mặt trong mua sắm của người dân và nơi bán hàng khiến các ngân hàng thường quá tải vào những dịp lễ, Tết Ảnh: Tấn Thạnh

Một số chủ thẻ khác cho biết phải đi nhiều cây ATM mới rút được tiền. Theo một bảo vệ chi nhánh một NH cổ phần trên đường Nguyễn Đình Chiểu (quận 3), mấy ngày qua, lượng người rút tiền ở máy ATM tăng mạnh nên NH thường xuyên phải tiếp quỹ và một số thời điểm máy hết tiền do chưa tiếp quỹ kịp.

Đại diện NH TMCP Á Châu (ACB) cho biết cận Tết nguyên đán, người lao động được nhận lương và thưởng nên hầu như ai cũng muốn nhanh chóng rút tiền mặt để chi tiêu, mua sắm Tết. Do đó, dù các NH đã chủ động xây dựng giải pháp ứng phó nhưng với số lượng người rút tiền cùng thời điểm tăng đột biến, gấp 2-3 lần so với bình thường, nên khả năng nghẽn mạng, hết tiền tạm thời tại ATM lân cận các KCN, khu vực tập trung đông người lao động là khó tránh khỏi.

Và để hạn chế tình trạng nghẽn ATM dịp Tết, các NH đều khuyến khích khách hàng dùng các kênh thanh toán không tiền mặt như Mobile Banking, Internet Banking, thanh toán hàng hóa dịch vụ trực tiếp qua POS… nhưng không phải lúc nào các kênh này cũng thuận lợi. Chị Nguyễn Thị Lụa (ngụ huyện Nhà Bè, TP HCM) vừa phải ra chi nhánh NH để chuyển tiền cho bạn do NH nơi chị phát hành thẻ không cung cấp dịch vụ chuyển khoản khác hệ thống trên Internet Banking.

“Tôi hay dùng dịch vụ Internet Banking để chuyển tiền cho bạn bè hoặc thanh toán hóa đơn, mua vé máy bay nhưng riêng chuyển khoản khác hệ thống thì NH phát hành thẻ cho tôi lại chưa cung cấp nên cũng hơi bất tiện” - chị Lụa nói.

Phải bảo mật và tiện lợi

Dịch vụ chưa đủ tiện ích cộng thêm những vụ khách hàng mất tiền trong tài khoản gần đây khiến người dùng lo lắng về độ an toàn, bảo mật khi thanh toán qua thẻ hoặc trực tuyến. Ngoài ra, có những điểm bán hàng hóa, dịch vụ chỉ nhận tiền mặt cũng vô tình cản trở thanh toán không dùng tiền mặt.

“Mới đây, tôi và gia đình vào một tiệm bán mũ bảo hiểm có thương hiệu mua sắm. Hóa đơn vài triệu đồng nhưng khi tôi muốn cà thẻ thì cửa hàng nói chưa lắp đặt máy POS” - lãnh đạo một NH cổ phần tại TP HCM dẫn chứng. Theo vị này, để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt cần sự tham gia của cả khách hàng, NH và điểm cung ứng dịch vụ thanh toán.

Theo đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2016-2020 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, mục tiêu đến cuối năm 2020, tỉ trọng tiền mặt trên tổng phương tiện thanh toán ở mức thấp hơn 10%. 100% các siêu thị, trung tâm mua sắm và cơ sở phân phối hiện đại phải có thiết bị chấp nhận thẻ và cho phép người dùng cà thẻ khi mua hàng; 70% các đơn vị cung cấp dịch vụ điện, nước, viễn thông và truyền thông chấp nhận thanh toán hóa đơn của khách hàng qua các hình thức thanh toán không tiền mặt.

Các chuyên gia NH nhận định hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam đã có nhiều cải thiện so với trước nhưng để đẩy mạnh xu hướng này cần cả chính sách ưu đãi, khuyến khích của cơ quan quản lý để các điểm cung ứng dịch vụ sẵn sàng lắp đặt POS và sử dụng thường xuyên; đồng thời, dịch vụ phải thật sự tiện lợi, an toàn để khách hàng cảm thấy cà thẻ, thanh toán trực tuyến đem lại lợi ích nhiều hơn trả tiền mặt.

Đại diện NH Nhà nước cho biết thời gian qua, hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt đã đạt được những kết quả tích cực khi nhận thức và thói quen của người dân, doanh nghiệp có sự cải thiện. Đến cuối tháng 10-2016, tỉ lệ tiền mặt lưu thông trên tổng phương tiện thanh toán khoảng 11,5%, giảm khá mạnh so với trước; cả nước hiện có hơn 100 triệu thẻ NH các loại; trong đó chủ yếu là thẻ ATM, số lượng giao dịch qua ATM, POS cũng tăng mạnh qua các năm.

Cũng theo cơ quan này, từ nay đến năm 2020, toàn bộ thị trường thẻ NH sẽ hoàn thành chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip nhằm tăng tính bảo mật, an toàn cho người dùng và hệ thống NH. Ngay cả NH Nhà nước cũng đang nâng cấp hệ thống thanh toán điện tử liên NH để đáp ứng nhu cầu thanh toán ngày càng tăng trong nền kinh tế.