Đóng gói vay 30.000 tỷ: Vì sao người mua nhà hốt hoảng?

Mấy ngày nay, cả ngàn khách hàng ký hợp đồng vay mua nhà theo gói 30.000 tỷ đồng đều dớn dác khi nhận trát thông báo từ các ngân hàng: Sẽ phải “gánh” lãi suất vay thương mại cao gấp rưỡi hiện tại nếu giải ngân khoản vay này sau ngày 1/6. Thực tế, thông tin gói vay 30.000 tỷ sẽ đóng cửa vào giờ G (1/6/2016) đã được phát đi từ lâu.

Dự án nhà ở xã hội Đồng Mô (Hoàng Mai, Hà Nội). Ảnh: Như Ý.

“Chạy loạn” trước giờ G

Thông tin về gói 30.000 tỷ đồng sẽ không được hỗ trợ lãi suất ưu đãi sau ngày 1/6/2016 (thời điểm hết hạn giải ngân theo quy định) đang làm tá hỏa cả ngàn khách hàng đã ký gói vay này. Nguyên nhân xuất phát từ một công văn của một ngân hàng thương mại (NHTM) gửi một chủ đầu tư dự án trong TPHCM mới đây ghi rõ: Dư nợ được giải ngân đến ngày 1/6/2016, được áp dụng lãi suất ưu đãi. Còn dư nợ giải ngân sau ngày này áp dụng lãi suất cho vay theo lãi suất thương mại. Điều này có nghĩa là những người mua nhà ở xã hội (NOXH), nhà thương mại giá rẻ chưa kịp giải ngân đúng thời điểm đó có nguy cơ phải chịu lãi suất cao gấp rưỡi mức lãi suất các ngân hàng đang cho vay ưu đãi (6%/năm).

Ngày 9/3, tại công trường dự án NOXH Đồng Mô (Hoàng Mai, Hà Nội), nhiều khách hàng mua nhà đã tập hợp lại và làm đơn kiến nghị chủ đầu tư dự án để đẩy nhanh tiến độ dự án cho kịp giải ngân trước giờ G. Anh Thanh Hưng, người mua NOXH Đồng Mô chia sẻ: “Chúng tôi là những người thu nhập thấp, nhờ vào chính sách và khả năng chi trả khoản vay của nhà nước 5-6%/năm nên tôi quyết định mua NOXH. Nếu chính sách thay đổi, gia đình tôi phải chịu lãi cao chắc tôi phải bán lại nhà”.

Căn hộ anh Hưng mua trị giá 1,01 tỷ đồng. Hiện, gia đình anh mới đóng đến đợt 3 (tương đương 30% trị giá căn hộ). Trước ngày 1/6, ngân hàng giải ngân thêm đợt 4 (tương đương 15% giá trị căn hộ). Còn 3 đợt đóng tiếp theo sau ngày 1/6 lên tới 40% trị giá căn hộ (400 triệu đồng) sẽ khiến gia đình anh Hưng thay vì trả lãi 24 triệu đồng/năm “đội” thêm 16 triệu thành 40 triệu đồng/năm (giả sử lãi suất 10%/năm).

Hiện, anh Hưng cùng hàng trăm khách hàng mua NOXH Đồng Mô đã ký vào đơn kiến nghị Cty CP Đầu tư Xây dựng và Phát triển Nhà Hà Nội số 5 xem xét làm việc với ngân hàng giải quyết khó khăn cho khách mua nhà. Được biết, dự án NOXH Đồng Mô hiện được xây thô đến tầng 19/22 tầng. Theo tiến độ ghi trong hợp đồng, quý III/2017, khách hàng mới nhận được nhà.

Thống kê tại Hà Nội hiện có 5 dự án NOXH đang triển khai theo tiến độ: Đồng Mô (Hoàng Mai, Hà Nội), Phú Lãm (Hà Đông, Hà Nội), Bamboo Garden (Hoài Đức, Hà Nội), Bright City (Hoài Đức, Hà Nội), Tứ Hiệp (Thanh Trì, Hà Nội) và 7 dự án nhà ở thương mại giá rẻ được vay theo gói 30.000 tỷ đồng chưa đến ngày bàn giao. Dự kiến, sẽ có hàng ngàn khách hàng chịu ảnh hưởng khoản chênh lãi suất từ gói vay này.

Lỗi tại ai?

Ngày 10/3, PV Tiền Phong làm việc với đại diện Ngân hàng Nhà nước. Ông Nguyễn Tiến Đông, Vụ trưởng Vụ tín dụng, khẳng định việc khép lại gói vay 30.000 tỷ từ 1/6/2016 đã được công bố ngay khi ký văn bản. Ông Đông viện dẫn quy định tại khoản 1, Điều 2 Thông tư số 11/2013/TT-NHNN ngày 15/5/2013 của NHNN: “Việc giải ngân cho vay hỗ trợ nhà ở của ngân hàng đối với khách hàng từ nguồn tái cấp vốn của NHNN kết thúc khi NHNN giải ngân hết số tiền tái cấp vốn, nhưng tối đa là 36 tháng kể từ ngày thông tư này có hiệu lực (1/6/2013)”. Còn với những khoản vay giải ngân sau mốc thời gian này, lãi suất theo thoả thuận giữa NHTM với khách hàng. Cũng theo ông Đông, mục đích của gói vay 30.000 tỷ là để hỗ trợ thị trường trong giai đoạn cách đây 3 năm  khi tồn kho bất động sản, nợ xấu đang cao và chỉ hỗ trợ chủ đầu tư cùng người mua trong lúc đó. “Nay trong giai đoạn bình thường của thị trường, làm sao ưu đãi mãi được”, ông Đông khẳng định.

Tại sao có chuyện cả ngàn khách hàng chắc chắn chỉ cần ký hợp đồng trước 1/6/2016 là nghiễm nhiên hưởng lãi suất ưu đãi? Có hay không lỗi tại sự lập lờ của chủ đầu tư hay ngân hàng cho vay? Giám đốc khối bán lẻ một NHTM lớn khẳng định: “Hoàn toàn không có chuyện lập lờ về thời điểm đóng gói vay cũng như lãi suất sau 1/6 không còn ưu đãi”. Theo vị này, trong chương trình truyền thông các ngân hàng  luôn phải nhấn mạnh rõ thời hạn hết ưu đãi lãi suất. Bản thân các chủ đầu tư và khách hàng đều nắm rõ.“Vấn đề ở chỗ, nhiều dự án NOXH đã bị chậm tiến độ so với tính toán của chủ đầu tư; trong khi ngân hàng chỉ được phép giải ngân theo đúng tiến độ chủ đầu tư yêu cầu thanh toán. Khách hàng khi  ký hợp đồng vay luôn được giải thích rõ điều này. Tuy nhiên, khi lựa chọn dự án, đa số họ đều tin tưởng dự án sẽ kịp hoàn thiện và giải ngân trước thời điểm đóng gói vay”, vị này nói.

Trao đổi với PV chiều 10/3, một lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết, gói vay ưu đãi quy định trong Nghị định Phát triển Nhà ở xã hội do Bộ Xây dựng chủ trì. Tuy nhiên, ngân hàng phải căn cứ vào tình hình dư nợ tín dụng cho vay ưu đãi nên Bộ Xây dựng khó can thiệp. “Sắp tới Bộ Xây dựng sẽ ngồi lại với Ngân hàng Nhà nước để xem xét tháo gỡ khó khăn cho người mua NOXH”, vị này nói.